Aromaterapia z roku na rok staje się coraz bardziej popularnym tematem. Nic dziwnego – ludzi ciągnie do pięknie pachnących i niezwykle skutecznych olejków eterycznych. Jednak nadal mało osób porusza pewne fundamentalne kwestie, od których warto zacząć przygodę z aromaterapią. Dlatego wychodząc naprzeciw temu zapotrzebowaniu, chcemy przedstawić Ci kilka informacji z teorii aromaterapii, dzięki którym będzie Ci łatwiej (i pewniej) wejść w ten pachnący świat. 

Na sam początek musimy odpowiedzieć sobie na bardzo ważne pytanie. 

Aromaterapia – co to takiego? 

To gałąź fitoterapii (czyli ziołolecznictwa), która zajmuje się roślinami aromatycznymi. Najczęściej w aromaterapii stosuje się naturalne olejki eteryczne, będące skoncentrowanymi esencjami roślinnymi. Ale to nie wszystko – używa się także absolutów, ekstraktów CO2, hydrolatów i całej masy olejów tłoczonych z roślin. Aromaterapię można także połączyć z zielarstwem (fitoaromaterapia), wówczas nawet picie naparu rumiankowego będzie częścią tej praktyki. 

Aromaterapia nie stanowi alternatywy dla medycyny tradycyjnej. Olejki eteryczne i inne pachnące esencje nie leczą chorób. W czym tkwi ich moc? Wspierają nasze organizmy w sposób holistyczny, to znaczy na wielu poziomach. 

Czym są olejki eteryczne? 

Ze względu na swoją popularność i jednoznaczne skojarzenie z aromaterapią, skupmy się na nich przez chwilę. Czy zastanawiało Cię kiedyś, czym tak właściwie są olejki eteryczne? 

To aromatyczne substancje lotne, w dużym stopniu odpowiadające za smak oraz zapachy roślin. Ich skład może zmieniać się w zależności od wielu zmiennych (dlatego każdy z nich, chociaż może pochodzić z tego samego miejsca i rośliny, będzie pachniał nieco inaczej). Rośliny wytwarzają olejki eteryczne z kilku różnych powodów, np. dla ochrony przed zagrożeniami z zewnątrz, a także wewnątrz, bo olejki mają działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Pełnią też rolę w komunikacji między roślinami, zapobiegają utracie wody z liści, a nawet obniżają temperaturę otoczenia, co jest niezwykle ciekawe w kontekście walki ze zmianami klimatycznymi. 

Na skład olejków eterycznych składają się setki najróżniejszych związków chemicznych, wytwarzanych przez rośliny. To właśnie dlatego olejki są tak skuteczne i skoncentrowane – to naturalna chemia, która po prostu działa na nasz organizm. Oraz dlatego ich zapachy mogą mieć pozytywny wpływ na nasze ciało i psychikę. 

Olejki eteryczne pozyskuje się na kilka sposobów, najczęściej w procesie destylacji z parą wodną, lub w przypadku olejków cytrusowych – tłoczenia (wyciskania) na zimno. Do ich produkcji zostają wykorzystane liście, kwiaty, korzenie, czasami nawet całe gałęzie – to zależy już od konkretnego olejku i rośliny.

Jak stosować aromaterapię w praktyce? 

Skoro już wiemy, czym jest aromaterapia, możemy przejść do części praktycznej i przyjrzeć się temu, jak korzystać z tych aromatycznych esencji. Bo to też nie jest wcale takie oczywiste. 

Droga wziewna 

Czyli najprostsza, najbezpieczniejsza i najskuteczniejsza metoda na aromaterapię. “Wziewna” oznacza po prostu oddychanie olejkami dyfuzowanymi w powietrzu. Olejki eteryczne stosowane w ten sposób, mogą działać na dwa sposoby: 

1. Poprzez zmysł węchu trafiają do ciała migdałowatego, które jest obszarem mózgu powiązanym z naszymi emocjami, wspomnieniami i samopoczuciem. W ten sposób olejki eteryczne bezpośrednio wpływają na nasze emocje,
2. Związki chemiczne zawarte w olejkach eterycznych trafiają wraz z wdychanym powietrzem prosto do płuc, gdzie dalej poprzez wymianę gazową przechodzą do krążenia, mogąc wywoływać efekty fizyczne, jak np. działać przeciwbólowo lub przeciwzapalnie. 

Dzięki temu, wdychanie olejków eterycznych okazuje się skuteczne w większości dolegliwości, przez które po nie sięgamy. I jakkolwiek zabawnie to zabrzmi, to tak – wdychanie olejku eterycznego w domowym zaciszu może pomóc z bólem brzucha lub bólem mięśni. 

Jak wspomnieliśmy wyżej, to bezpieczna metoda stosowania aromaterapii. Naprawdę bardzo ciężko jest „przedawkować” w ten sposób oraz nie narażamy się na nadwrażliwości skórne spowodowane niewłaściwym rozcieńczeniem (lub jego brakiem) olejków eterycznych. Mówi się, że jeżeli nie wiesz, jak użyć olejku eterycznego, to po prostu nim oddychaj, a efekt i tak się pojawi. 

Olejki eteryczne możesz stosować wziewnie na kilka różnych sposobów: 

• Wdychając dany olejek eteryczny z chusteczki higienicznej, lub płatka kosmetycznego (po prostu nałóż kroplę lub dwie, trzymaj ok. 10-15 cm od twarzy i głęboko oddychaj przez kilka minut), 
• Możesz także wdychać czysty olejek eteryczny prosto z odkręconej buteleczki, 
• W dyfuzorach, nawilżaczach i nebulizatorach do olejków eterycznych, więcej na ten temat przeczytasz w tym artykule – Najlepszy dyfuzor do olejków eterycznych – jaki wybrać?
• Poprzez mgiełki do tkanin i pomieszczeń, 
• W inhalacji; np. parowej (tzw. parówki), solnej, lub za pomocą personalnych inhalatorów do aromaterapii, 
• A także tworząc samodzielnie aromatyczne potpourri, kropiąc olejek eteryczny na ścianę prysznica, czy nakładając olejek eteryczny na talerzyk, który następnie stawiasz na ciepłym grzejniku. 

Kiedy używać olejków eterycznych wziewnie? 

• Kiedy potrzebujesz szybkiego działania, tu i teraz (bo np. jesteś zdenerwowana i musisz się uspokoić) – możesz wtedy sięgnąć m.in. po olejek lawendowy, ylang ylang czy pomarańczy. 
• Gdy w domu szaleją infekcje i chcesz w naturalny i pachnący sposób oczyścić powietrze, oraz wesprzeć chorych domowników (np. na katar, kaszel) – niezastąpiony będzie tymianek, oregano i eukaliptus. 
• Jeżeli chcesz działać na emocje i samopoczucie (to także wszelkie działanie uspokajające, wspieranie przy zasypianiu) – wówczas sięgnij po geranium różane, bergamotkę i mandarynkę. 
• Albo po prostu – nie wiesz jak dokładnie używać konkretnego olejku eterycznego, a i tak chcesz skorzystać z jego właściwości. 

Olejki stosowane zewnętrznie, czyli na skórę 

To już trochę bardziej zaawansowany temat, jednak nadal prosty do wykonania w domu. Zewnętrznie, czyli olejki nakładamy na skórę. W tym celu pamiętaj, że każdy olejek eteryczny musi być rozcieńczony przed użyciem go na skórze. W Internecie znajdziesz informacje mówiące, że olejki można nakładać nierozcieńczone na skórę. My jednak tego nie polecamy – to bardzo prosta i szybka droga do nabawienia się nadwrażliwości na substancje zawarte w olejkach eterycznych i podrażnienie skóry. 

Do rozcieńczania olejków eterycznych najlepiej użyć: 

• Olejów roślinnych (możesz też wykorzystać naszą aromabazę),
• Maceratów (czyli olej roślinny, w którym macerowaliśmy jakieś zioła), 
• Kremów-emulsji (wszelkie balsamy i kremy do ciała), 
• Żelu aloesowego (pod warunkiem, że zawiera jakiś emulgator, dzięki któremu aloes połączy się z olejkami eterycznymi), 
• Płynów i żeli do kąpieli lub pod prysznic. 

Generalna zasada mówi, żeby na 30 ml wybranej bazy użyć w sumie 12 kropli olejków eterycznych. W ten sposób uzyskasz stężenie 2%, które jest odpowiednie na aromatyczny masaż dla większości przypadków. Jeżeli chcesz używać olejków eterycznych na twarz, korzystaj ze stężeń nie większych niż 1%, czyli 6 kropli olejków eterycznych na 30 ml bazy. Najwygodniej będzie, jeżeli olejki rozcieńczysz w osobnej miseczce, chwilę przed nałożeniem ich na skórę. Dzięki temu masz pewność, że nie dojdzie do kontaktu z nierozcieńczoną substancją. 

Chcąc przygotować kąpiel z olejkami, także pamiętaj, żeby najpierw je rozcieńczyć w oleju roślinnym (np. oliwie z oliwek) lub w płynie do kąpieli. To konieczny krok, ponieważ olejki eteryczne nie rozpuszczają się w wodzie. Tutaj też mamy dla Ciebie kolejną zasadę, która się sprawdzi w większości przypadków: 15 kropli olejku eterycznego na 20 ml wybranej przez Ciebie bazy. Nie dodawaj olejków bezpośrednio do wanny, bo zadziała to tak, jakby nałożyć nierozcieńczony olejek na prawie całe swoje ciało. – może dojść do podrażnienia, a nawet poparzenia skóry. 

Pamiętaj: Niektóre olejki mają swoje ścisłe limity dermalne i jeżeli je przekroczysz, możesz podrażnić skórę. Takimi olejkami będą te z grupy „gorących” – tymianek, oregano, z kory i liścia cynamonu, goździk. Zachowaj szczególną ostrożność przy ich stosowaniu lub zrezygnuj na rzecz tych bezpieczniejszych. 

Kiedy smarować się olejkami eterycznymi? 

• Jeżeli zależy Ci na ich właściwościach kosmetycznych – sięgnij po olejek kadzidlany i lawendowy. 
• Kiedy bolą cię stawy, mięśnie i chcesz je wykorzystać przeciwbólowo – tutaj pomocny będzie olejek z mięty pieprzowej i copaiba. 
• Gdy dopadną Cię infekcje np. dróg oddechowych (smaruj plecy i klatkę piersiową), lub infekcje intymne – w tym pierwszym przypadku polecamy olejek oregano, tymiankowy, a w drugim olejek geranium lub z drzewa herbacianego. 
• Punktowo przy np. trądziku lub różnych zmianach na skórze (siniaki, obicia, skaleczenia) – olejek lawendowy, z drzewa herbacianego i olejek kadzidlany. 
• Także dla relaksu – olejek nie tylko działa na skórze, ale też pod wpływem jej ciepła delikatnie się ulatnia. Dzięki temu masz dwa zastosowania w jednym. W tym celu polecamy nasze eliksiry na emocje, które już są rozcieńczone tak, aby można je było bezpiecznie nałozyć na skórę. 

Bezpieczeństwo olejków eterycznych 

To także bardzo ciekawy temat, który warto poznać, kiedy zaczynasz swoją przygodę z olejkami eterycznymi i aromaterapią. 

Poniżej przygotowaliśmy dla Ciebie krótką ściągawkę wszystkich istotnych zagadnień, które uważamy za fundamentalne do skutecznego i bezpiecznego korzystania z olejków eterycznych: 

• Aromaterapia nie leczy chorób, a wspiera nasze organizmy na wielu poziomach. Dlatego nie traktuj olejków eterycznych jako alternatywę dla tradycyjnej medycyny – aromaterapia jest terapią komplementarną, czyli idzie w parze z metodami standardowymi. Olejki stosujemy dla dobrego samopoczucia i korzystny wpływ na organizm poprzez inne ich działania (np. przeciwwirusowe, przeciwzapalne), 
• Olejki przechowuj z daleka od małych dzieci i zwierząt, najlepiej w chłodnym miejscu, 
• Niektóre olejki eteryczne (np. cytrusowe, z drzew iglastych, eukaliptus, drzewo herbaciane) przechowuj w lodówce – dzięki temu będą dłużej zdatne do użycia, 
• Olejki do stosowania na skórę zawsze rozcieńczaj, 
• Jeżeli jesteś w ciąży, lub karmisz piersią, skonsultuj użycie olejków eterycznych ze swoim lekarzem prowadzącym, 
• Nie spożywaj olejków eterycznych na własną rękę – to zaawansowana aromaterapia, którą zajmują się aromaterapeuci kliniczni i fitoterapeuci po wielu latach szkoleń, 
• Nie stosuj olejków eterycznych u małych dzieci poniżej 6 miesiąca życia, 
• Jeżeli poczujesz, że olejek eteryczny działa na Ciebie w sposób niepożądany i pojawiają się jakieś objawy uboczne, zaprzestań jego używania i zasięgnij profesjonalnej porady medycznej, 
• Niektóre olejki tłoczone z cytrusów (bergamotka, cytryna, grejpfrut) mogą działać fototoksycznie, dlatego zachowaj ostrożność przy smarowaniu się nimi i wychodzeniu na słońce, 
• Jeśli masz skomplikowaną historię medyczną, stosujesz na stałe jakieś leki, a Twoje zdrowie nie jest najlepsze, także skonsultuj używanie olejków eterycznych ze swoim lekarzem. 

Jakie olejki eteryczne wybrać do aromaterapii?

Skoro już wiesz, czym jest aromaterapia i olejki eteryczne, jak je stosować i ogólnie z czym to się je, możesz zastanawiać się, jakie olejki eteryczne wybrać? Od jakich warto zacząć aromaterapię? 

W zależności od Twoich potrzeb i motywacji, aromaterapia może wesprzeć Cię w wielu różnych dolegliwościach. Dlatego mamy dla Ciebie dwa artykuły z naszego bloga, w których znajdziesz sposoby i działanie olejków na wszystko – od najgorszych przeziębień i infekcji, katar, przez zdrowie jamy ustnej i na problemach skórnych kończąc. 

>> Naturalna apteczka, czyli jakie olejki eteryczne powinnaś mieć zawsze pod ręką. 

>> Olejki eteryczne na lato. Co warto zabrać do naturalnej apteczki latem? 

Pachnące esencje nie takie straszne! 

Chociaż zdajemy sobie sprawę, że pierwsze spotkanie z aromaterapią może być przytłaczające (tyle zasad, tyle porad i sposobów użycia…), to zachęcamy Cię, aby podejść do tego z uśmiechem na twarzy. Aromaterapia może być wspaniałym, pachnącym i niezwykle przyjemnym sposobem na wspieranie siebie, oraz swoich bliskich, przy codziennych potrzebach nie tylko ciała, ale też psychiki.

Zobacz także inne artykuły z serii ABC aromaterapii:

>> ABC aromaterapii – jak bezpiecznie korzystać z olejków eterycznych

***