ABC Aromaterapii: Jak stosować olejki eteryczne na skórę?

Stosowanie roślin aromatycznych i ekstraktów z nich pochodzących w naturalnej pielęgnacji skóry sięga wieków, a ich właściwości są powszechnie cenione. Podobnie sprawa ma się z olejkami eterycznymi – oprócz zdolności do poprawy nastroju, zmniejszenia stresu i promowania relaksu, olejki eteryczne niosą też korzyści dla skóry. Odpowiednio i bezpiecznie stosowane mogą ubogacić codzienną rutynę pielęgnacyjną. Niewłaściwe stosowanie może spowodować podrażnienie skóry lub nawet bardzo poważne nadwrażliwości na olejki eteryczne w przyszłości.

Kiedy stosować olejki eteryczne na skórę?

• Jeżeli zależy Ci na ich właściwościach kosmetycznych.
• Kiedy chcesz skorzystać z aromaterapeutycznego masażu.
• Dla relaksu – olejek nie tylko działa na skórze, ale też pod wpływem jej ciepła delikatnie się ulatnia. Dzięki temu masz dwa zastosowania w jednym.

Po co nakładać olejki eteryczne na skórę?

Olejki eteryczne stosowane miejscowo mogą być wchłaniane przez skórę i zapewniać szereg korzyści. Z jednej strony, uprzyjemniają pielęgnację ze względu na ich właściwości perfumeryjne – przyjemny zapach sprzyja relaksowi. Z drugiej, mają właściwości pielęgnacyjne i mogą pomóc poprawić wygląd skóry lub zapewnić nawilżenie.

Jak olejki eteryczne przenikają przez skórę?

Na początek bardzo ważna informacja: nie możemy mówić o absorpcji (wchłanianiu) całego olejku eterycznego, ponieważ brakuje nam na ten temat literatury naukowej. Za to mamy całkiem pokaźną wiedzę na temat absorpcji konkretnych związków chemicznych, występujących w olejkach eterycznych. Obecnie uważa się, że te związki mogą przenikać przez naskórek, mieszki włosowe i gruczoły potowe. Związki z olejków eterycznych mogą przechodzić w głąb naszej skóry trasą międzykomórkową lub przez komórkową. To, który sposób zostanie wybrany, zależy od konkretnego związku chemicznego.

Ich absorpcja zależy od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, rodzaj bazy do olejków eterycznych, ilość i sposób nakładania olejków, stan skóry i wiele innych. Różnice wchłaniania mogą występować nawet w przypadku tego samego związku chemicznego, w zależności z czym go wymieszamy. Każdy z tych związków ma swoją własną „prędkość”.

Tutaj wiedza perfumeryjne przychodzi nam z pomocą – kojarzysz takie terminy jak nuty głowy, serca i bazy?

Nuty głowy to zazwyczaj lekkie zapachy, które czuć od razu po otwarciu flakonu perfum, a składają się z małych, lotnych molekuł (np. olejki cytrusowe lub z drzew iglastych).

Nuty bazowe (copaiba, mirra, wetiweria i paczula) składają się z ciężkich i mało lotnych związków.

Jest teoria sugerująca, że im mniejsza masa molekuł, tym lepsza absorpcja przez skórę (mała masa, małe pory w naskórku, rozumiesz?). Dlatego warto mieszać olejki eteryczne o różnej „prędkości” i masie, co może zwiększyć ich absorpcję i jednocześnie skrócić jej czas. To tyczy się szczególnie tych olejków, z grupy nut bazowych. Jeżeli zależy Ci na ich właściwościach – rozcieńcz je lżejszymi olejkami, będą lepiej działać. Podobnie jest w drugą stronę – jeżeli chcesz skorzystać z właściwości olejków lżejszych, rozcieńcz je czymś cięższym, a tak szybko się nie ulotnią.

Stosowanie olejków na skórze – rozcieńczanie

Olejek eteryczny musi być rozcieńczony przed użyciem go na skórze!

Olejki eterycznie można stosować zewnętrznie, czyli nakładając na skórę. Choć w Internecie znajdziesz informacje mówiące, że olejki można nakładać na ciało bezpośrednio z buteleczki, My jednak tego nie polecamy. To bardzo prosta i szybka droga do nabawienia się nadwrażliwości na substancje zawarte w olejkach eterycznych i podrażnienie skóry.

Do rozcieńczania olejków eterycznych najlepiej użyć:

• Olejów roślinnych np. migdałowego lub jojoba. Możesz też wykorzystać naszą gotową Aromabazę.
• Maceratów, czyli olei roślinnych, w którym moczone były jakieś zioła.
• Kremów-emulsji (wszelkie balsamy i kremy do ciała),
• Żelu aloesowego, pod warunkiem, że zawiera jakiś emulgator, dzięki któremu aloes połączy się z olejkami eterycznymi.
• Płynów i żeli do kąpieli lub pod prysznic.

Generalna zasada mówi, żeby na 30 ml wybranej bazy użyć w sumie 12 kropli olejków eterycznych. W ten sposób uzyskasz stężenie 2%, które jest odpowiednie na aromatyczny masaż dla większości przypadków. Jeżeli chcesz używać olejków eterycznych na twarz, korzystaj ze stężeń nie większych niż 1%, czyli 6 kropli olejków eterycznych na 30 ml bazy. Najwygodniej będzie, jeśli olejki rozcieńczysz w osobnej miseczce, chwilę przed nałożeniem ich na skórę. Dzięki temu masz pewność, że nie dojdzie do kontaktu z nierozcieńczoną substancją.

Na twarz:
30 ml bazy + 6 kropli olejku

Na ciało:
30 ml bazy + 12 kropli olejku

Jakich olejków lepiej NIE stosować na skórę twarzy?

Olejki eteryczne, choć powszechnie stosowane w kosmetyce, wymagają ostrożności, szczególnie gdy chodzi o stosowanie ich na skórze twarzy.

Kluczowe jest unikanie olejków fototoksycznych, zwłaszcza w przypadku ekspozycji na słońce. Olejki cytrusowe, takie jak cytrynowy czy grejpfrutowy, a także olejek z bergamotki, należą do tej kategorii. Stosowanie ich na twarz, a następnie przebywanie na słońcu, może prowadzić do powstawania trudnych do usunięcia plam skórnych. Dlatego, jeśli tworzysz domowe kremy do twarzy, unikaj dodawania olejków fototoksycznych, zwłaszcza do tych używanych w ciągu dnia.

Ostrożnie podchodź też do olejków przyprawowych, takich jak cynamon, imbir czy goździki. Mogą one podrażniać i szczypać delikatną skórę twarzy.

Zanim zastosujesz jakiś olejek w swoich kosmetykach, zawsze przetestuj go na małym fragmencie skóry. Lepiej zacząć od kilku kropel na 100 ml produktu, niż ryzykować podrażnienie.

Jak wykonać test skórny?

Testy płatkowe są często polecane przed stosowaniem olejków eterycznych na skórę. W celu przeprowadzenia testu, należy przykleić płatek z alergizującą substancją (w tym przypadku olejkiem eterycznym) do skóry i nosić go przez około 48 godzin. Wydaje się to przydatne, jednak takie testy nie do końca są jednoznaczne i miarodajne.

Wyniki testów mogą się różnić w zależności od stosowanej metody i oceny reakcji alergicznej, co utrudnia interpretację wyników. Ponadto, wyniki testów mogą być zawyżone lub wyolbrzymione, co może prowadzić do nieprawidłowych wyników. Warto pamiętać, że znaczna część reakcji alergicznych jest opóźniona, co może prowadzić do fałszywie negatywnych wyników. Dlatego też, testy płatkowe nie są miarodajnym narzędziem do wykrywania alergii na olejki eteryczne i coraz częściej odradza się stosowanie ich w domu.

Co można zrobić w zamian? Zacznij od małych stężeń olejku eterycznego i zobacz, jak Twoja skóra na niego reaguje. Po kilku tygodniach podwyższ dawkę i testuj dalej, aż dojdziesz do docelowego stężenia olejku w mieszance. To najbardziej wiarygodna metoda, którą możesz przeprowadzić samodzielnie w domu.

Jak dobierać olejki eteryczne dla skóry?

Wiemy, że wybranie odpowiednich olejków eterycznych bywa kłopotliwe dla wielu osób. Dlatego jeżeli rozważasz włączenie aromaterapii do swojej codziennej pielęgnacji, poniższa sekcja jest dla Ciebie! Olejki eteryczne podzieliliśmy na podstawie najczęściej spotykanych typów skóry i dobraliśmy tak, abyś mogła wyciągnąć z nich pełnię ich kosmetycznego i zapachowego potencjału.

*UWAGA! Olejki fototoksyczne – nie stosuj na dzień.

Skóra sucha

W normalnych warunkach nasza skóra produkuje różne enzymy, które rozrywają połączenia między korneocytami (tworzącymi warstwę rogową skóry) i powodują ich złuszczenie, co odsłania nową, gładką warstwę naskórka. W przypadku skóry suchej, ten proces nie zachodzi tak, jak powinien. Zamiast odłamywać się od siebie, korneocyty mogą się zlepiać i tworzyć tzw. „skórę węża”. Efektem tego jest szorstka, napięta i pękająca skóra, często bardzo wrażliwa i o niezdrowej fakturze. Odpowiednie nawilżenie, to podstawa pielęgnacji tego typu skóry.

Po jakie olejki eteryczne warto sięgnąć dla skóry suchej? Korzystaj z tych o niskiej lotności i większych molekułach. Takie olejki mają cięższą masę i po prostu dłużej zostają na naszej skórze. Do tego polecamy różne oleje roślinne, szczególnie oliwę z oliwek, olej z otrębów ryżowych, olej amarantusowy i olej z kiełków pszenicy – nie mają sobie równych w nawilżaniu skóry! Nie zapominamy też o humektantach, np. żelu aloesowym lub różnym hydrolatom roślinnym, które także pięknie nawilżają skórę.

Skóra sucha:

• Olejek copaiba
• Olejek paczulowy
• Olejek wetiwerowy
• Olejek z drzewa sandałowego
• Olejek z rumianku rzymskiego

Do cery suchej polecamy:
Mgiełka wdzięczności – hydrolat różany [100 ml]

Balsam Naprawczy

Więcej o tym jak dbać o suchą skórę.

Skóra tłusta

Sebum pełni istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu skóry. W niektórych przypadkach jednak dochodzi do jego nadmiernego wydzielania, szczególnie w strefie T, obejmującej czoło, nos i brodę. Ten typ skóry zwykle kojarzony jest z osobami w okresie dojrzewania Niemniej, skóra tłusta nie jest warunkiem jedynie dla nastolatków i może występować u dorosłych.

Istnieje wiele czynników wpływających na nadmierne wydzielanie sebum. Charakterystyczne objawy skóry tłustej to powiększone i często zapchane pory, co sprzyja powstawaniu zaskórników i pryszczy, a także zwiększa ryzyko trądziku. Dlatego właściwa pielęgnacja i leczenie są niezwykle ważne dla zdrowia i wyglądu skóry.

Jak poradzić sobie z nadmiarem sebum? Aromaterapeuci polecają przede wszystkim olejki eteryczne bogate w dwa konkretne związki chemiczne – limonen i α-Pinen. Są w stanie rozpuszczać tłuszcze, także łój produkowany przez naszą skórę.

Oprócz tego pamiętaj o regularnym i delikatnym oczyszczaniu swojej buzi, oraz jej nawilżaniu (nie ważne jaki masz rodzaj cery – ten punkt zawsze będzie ważny!). Sięgaj po lekkie oleje roślinne, które nie będą niepotrzebnie zapychać porów i pogarszać stanu Twojej cery. Tutaj szczególnie polecamy olej jojoba, ale też olej krokoszowy, olej wiesiołkowy, olej słonecznikowy, czy olej z pestek winogron.

Skóra tłusta:

• Olejek cytrynowy*
• Olejek frankincense
• Olejek grejpfrutowy*
• Olejek mandarynkowy*
• Olejek pomarańczowy
• Olejek rozmarynowy
• Olejek z jodły białej

*UWAGA! Olejki fototoksyczne – nie stosuj na dzień.

Skóra wrażliwa

Badania statystyczne wskazują, że około 70% populacji deklaruje posiadanie skóry wrażliwej, ale tylko około połowa z nich rzeczywiście odczuwa objawy charakterystyczne dla tego typu skóry. Warto jednak podkreślić, że skóra wrażliwa nie jest standardowym typem skóry u człowieka. Zazwyczaj jest to stan przejściowy lub wynik alergii, a niektórzy nawet nie uznają jej za oddzielny typ skóry, lecz raczej efekt działania czynników wewnętrznych i zewnętrznych.

Rozpoznanie skóry wrażliwej nie jest łatwe, ponieważ jej objawy pokrywają się z różnymi chorobami skóry. Diagnoza wymaga indywidualnego podejścia i konsultacji z dermatologiem.

Najczęściej spotykanym problemem przy wrażliwościach skórnych są stany zapalne. Aby je zmniejszyć, można zastosować olejki eteryczne hamujące aktywność neutrofili. W badaniach Maruyama et al. (2005) najbardziej skuteczne w tym celu okazały się:

olejek geranium, który zredukował aktywność neutrofili do 36%,
olejek lawendowy, który zmniejszył ich aktywność do 42%.

Drzewo herbaciane również wykazało skuteczność, redukując aktywność neutrofili do 57%.

Natomiast w innych badaniach (Abe et al. 2003) wzięto pod lupę konkretne związki chemiczne i sprawdzono, czy działają przeciwzapalnie. Najlepsze wyniki miały geraniol i cytronelol – dwa alkohole występujące w olejku z geranium. Podobnie karwon, który można znaleźć w olejku eterycznym z mięty zielonej. Inne olejki eteryczne, takie jak palmarosa i różany, również wykazały właściwości przeciwzapalne na skórze.

Skóra wrażliwa:

• Olejek copaiba
• Olejek lawendowy
• Olejek paczulowy
• Olejek z drzewa herbacianego
• Olejek z geranium różanego

*UWAGA! Olejki fototoksyczne – nie stosuj na dzień.

Olejki eteryczne dla skóry wrażliwej, dobrze jest je łączyć z mocno przeciwzapalnymi olejami – tutaj pomocne okażą się maceraty roślinne, szczególnie macerat nagietkowy, arnikowy i dziurawcowy.

Skóra dojrzała

Z wiekiem, skóra człowieka przechodzi przez różne zmiany, które prowadzą do utraty pewnych jej funkcji i cech. Te zmiany obejmują utratę elastyczności związanej z utratą tkanki łącznej, pojawienie się zmarszczek, rozrzedzenie naskórka oraz zmniejszenie ilości tłuszczu pod skórą. Ponadto, całkowity status antyoksydacyjny skóry ulega zmniejszeniu. Postęp starzenia się skóry zależy od wielu indywidualnych czynników, takich jak nieodpowiednia pielęgnacja, nadmierne narażenie na promieniowanie UV oraz niezdrowy styl życia. Warto zauważyć, że proces ten jest ściśle powiązany ze stresem oksydacyjnym – i na tym chcemy się skupić.

Komórki naszego organizmu wytwarzają wolne rodniki podczas normalnych procesów metabolicznych. Jednocześnie produkują przeciwutleniacze, które neutralizują wolne rodniki i utrzymują względną równowagę. Jednak czasami ta równowaga zostaje zaburzona, co prowadzi do stresu oksydacyjnego. Zwiększona ilość wolnych rodników może powodować wiele chorób i zaburzeń, w tym choroby skórne i przedwczesne starzenie się.

Olejki eteryczne zawierają związki chemiczne, które mają właściwości antyoksydacyjne. Można je badać za pomocą testów DPPH, które służą do określenia aktywności antyoksydacyjnej różnych substancji, w tym olejków eterycznych. Niektóre związki chemiczne, które mają udowodnione działanie antyoksydacyjne to alkohol benzylowy, karwakrol, 1,8-cyneol, eugenol, mentol, octan mentylu, salicylan metylu, γ-terpinen i tymol. Sprawia to, że olejki eteryczne zawierające te konkretne substancje, uznaje się za olejki o skutecznym działaniu antyoksydacyjnym.

Oprócz tego pamiętaj o odpowiedniej pielęgnacji skóry, zbilansowanej diecie, ochronie przed promieniami UV (kremy z filtrem SPF), nawadnianiu i innych działaniach profilaktycznych, opóźniających starzenie się skóry.

Skóra dojrzała:

• Olejek lawendowy
• Olejek majerankowy
• Olejek palmarosa
• Olejek pomarańczowy
• Olejek rozmarynowy
• Olejek z drzewa herbacianego
• Olejek z mięty pieprzowej

*UWAGA! Olejki fototoksyczne – nie stosuj na dzień.

Twoja cera jest problematyczna?
Wypróbuj Gładkolica – serum do pielęgnacji cery trądzikowej.

Olejki eteryczne do kąpieli

Chcąc przygotować kąpiel z olejkami, także pamiętaj, żeby najpierw je rozcieńczyć w oleju roślinnym (np. oliwie z oliwek) lub w płynie do kąpieli. To konieczny krok, ponieważ olejki eteryczne nie rozpuszczają się w wodzie. Jeśli dodasz olejek bezpośrednio do wanny, to zadziała to tak, jakby nałożyć nierozcieńczony olejek na prawie całe swoje ciało. – może dojść do podrażnienia, a nawet poparzenia skóry.

Przepis na aromatyczną kąpiel
Wanna + 20 ml wybranej bazy + 15 kropli olejku eterycznego

Pamiętaj:
Niektóre olejki mają swoje ścisłe limity dermalne i jeżeli je przekroczysz, możesz podrażnić skórę. Takimi olejkami będą te z grupy „gorących” – tymianek, oregano, z kory i liścia cynamonu, goździk. Zachowaj szczególną ostrożność przy ich stosowaniu lub zrezygnuj na rzecz tych bezpieczniejszych.

Więcej przeczytasz w artykule: Lecznicze kąpiele aromaterapeutyczne.

Sprawdź też nasze gotowe aromatyczne sole do kąpieli.

Podsumowanie

Tematyka aromaterapii i skóry jest nie tylko fascynująca, ale też bardzo złożona. Mamy ogromną nadzieję, że powyższe przykłady okażą się dla Ciebie pomocne, aby stosować olejki eteryczne bezpiecznie i skutecznie. Aromaterapia jest fantastycznym dodatkiem do pielęgnacji skóry i domowych kosmetyków – ale nie tylko, bo możesz je dodawać także do produktów drogeryjnych (np. bezzapachowych kremów nawilżających, czy mleczek do ciała).

***

Bibliografia:

• Abe, S., Maruyama, N., Hayama, K., Ishibashi, H., Inoue, S., Oshima, H., & Yamaguchi, H. (2003). Suppression of tumor necrosis factor-alpha-induced neutrophil adherence responses by essential oils. Mediators of inflammation, 12(6), 323–328.
• Maruyama, N., Sekimoto, Y., Ishibashi, H., Inouye, S., Oshima, H., Yamaguchi, H., & Abe, S. (2005). Suppression of neutrophil accumulation in mice by cutaneous application of geranium essential oil. Journal of inflammation (London, England), 2(1), 1.
• Monges, P., Joachim, G., Bohor, M. (1994). Comparative in vivo study ofthe moisturizing properties of three gels containing essential oils: mandarin, German chamomile, orange. Les Nouvelles Dermatologiques 13:470-475.
• Mortz, C. G., & Andersen, K. E. (2010). Fragrance mix I patch test reactions in 5006 consecutive dermatitis patients tested simultaneously with TRUE test® and Trolab® test material. Contact Dermatitis, 63(5), 248-253.
• Nielsen, J. (2006). Natural oils affect the human skin integrity and the percutaneous penetration of benzoic acid dose-dependently. Basic & Clinical Pharmacology & Toxicology 98:575-581.
• Price, S., Price, L., & Price, P. (2021). Aromatherapy for Health Professionals (5th ed.). Elsevier.
• Tisserand, R., & Young, R. (2014). Essential oil safety: a guide for health care professionals (2nd ed.). Churchill Livingstone.
• Toplisek, T., Gustafson, R. (1995). Cleaning with d-limonenes: a substitute for chlorinated solvents? Precision cleaning 3 4pp.