Jak stosować olejki eteryczne na alergie sezonowe?

Piękna pogoda, coraz więcej słońca, nie chce się siedzieć w domu, a to oznacza tylko jedno – zima wreszcie za nami! Jednak nie dla wszystkich sezon wiosenno-letni to szczęśliwy i beztroski czas, spędzony na spacerach po lasach i rodzinnych piknikach na łące. Ministerstwo Zdrowia szacuje, że około połowa populacji Polski cierpi na różnego rodzaju alergie, a odsetek alergików cały czas rośnie. W tym tych, którzy z alergiami zmagają się w czasie wiosny i lata, tzw. alergików sezonowych.

Czym są alergie sezonowe?

Katar sienny, bo tak właśnie się nazywa ta przypadłość, to nic innego, jak zapalenie błony śluzowej nosa, wywołane alergią. Jest to reakcja między innymi dróg oddechowych, które na swojej drodze napotykają odczyn alergiczny (alergen). W przypadku alergii sezonowych najczęściej są to pyłki traw i roślin. Ale temat może też odnosić się do osób z alergiami na roztocza kurzu lub sierść zwierząt. Na skutek kontaktu z alergenem, mastocyty i bazofile znajdujące się w błonie śluzowej nosa rozpoczynają uwalnianie histaminy, która działa drażniąco na śluzówkę i wywołuje reakcje alergiczne.

Jakie są objawy alergii?

Jako objawy alergii można wymienić następujące:

• zatkany nos,
• cieknący wodnisty katar,
• kichanie,
• zaczerwienienie i łzawienie oczu,
• zapalenie spojówek,
• swędzenie i podrażnienia skóry,
• przekrwienie błony śluzowej nosa,
• reakcje układu pokarmowego.

Występowanie tych objawów, ich częstotliwość i nasilenie, jest kwestią bardzo indywidualną i może się różnić w zależności od konkretnego przypadku. Jednak i tak możemy śmiało uznać, że nie jest to nic przyjemnego.

Dowiedz się, jak odróżnić alergię od wiosennego przeziębienia.

Unikanie kontaktu z alergenami może być najprostszym sposobem na rozwiązanie tego problemu. Jednak nie jest to wcale proste. Mimo, że katar sienny najczęściej kojarzy się z początkiem wiosny i latem, to niektóre gatunki drzew (np. leszczyna i olsza) mogą zacząć okres pylenia już pod koniec stycznia. Jedyne miesiące w kalendarzu, w których pyłki roślin nie są odpowiedzialne za negatywny wpływ na układ oddechowy osoby z alergiami, to listopad i grudzień. Oznacza to tyle, że w cięższych przypadkach alergia sezonowa może trwać nawet przez cały rok.

Naturalne sposoby na alergię

Na rynku znajdziesz różne preparaty na alergię, takie jak leki przeciwalergiczne obniżające wydzielanie histaminy, suplementy diety o działaniu przeciwzapalnym i inne, które pomagają radzić sobie z nieżytem nosa, kichaniem itd.

Są też przeróżne domowe sposoby, a wśród nich możemy wymienić olejki eteryczne, które potencjalnie mogą redukować nieprzyjemne objawy alergiczne. Poniżej wymieńmy sobie olejki, które są najczęściej stosowane przy łagodzeniu reakcji alergicznych, a jednocześnie są powszechnie dostępne, np. w naszym sklepie z olejkami eterycznymi.

Poznaj najlepsze zioła w walce z alergią.

Jakie olejki eteryczne stosować przy alergii

Olejki eteryczne mogą nas wspierać w walce z alergiami na kilka sposobów, działając zarówno na organizm jak i samopoczucie. Pomocne są tu przede wszystkim olejki o właściwościach przeciwzapalnych i relaksacyjnych (stres może nasilać reakcje alergiczne).

Warto pamiętać, że skuteczność olejków eterycznych może różnić się w zależności od osoby i typu alergii. Należy też zachować ostrożność, ponieważ u niektórych osób olejki eteryczne mogą wywołać reakcje alergiczne lub podrażnienia. Zanim zacznie się stosowanie olejków eterycznych jako metody łagodzenia objawów alergii, zaleca się konsultację z lekarzem.

Olejek z rumianku rzymskiego (Chamaemelum nobile)

To prawdopodobnie pierwszy olejek eteryczny, który może przychodzić na myśl w temacie alergii. Olejek z rumianku rzymskiego jest bardzo delikatny i można go bezpiecznie używać nawet u bardzo małych dzieci. Ale u dorosłych także się sprawdzi.

Zawarty w nim alfa-bisabolol wykazuje mocne działanie przeciwzapalne i może redukować produkcję cytokin prozapalnych (Maurya et al. 2014). Będzie to szczególnie korzystne działanie, jeżeli wraz z alergią pojawiają się objawy skórne, np. stany zapalne skóry, wysypka, podrażnienia. Olejek rumiankowy także działa rozkurczowo w przypadku tkanki mięśniowej gładkiej (Sándor et al. 2018), może więc być pomocny w przypadku objawów takich jak świszczący oddech lub zapchany nos.

Olejek eukaliptusowy (Eucalyptus radiata)

Olejek eukaliptusowy o bardzo odświeżającym aromacie działa przeciwzapalnie, wykrztuśnie i rozrzedza zalegającą w nosie wydzielinę. Badania Nakamura et al. (2020) potwierdzają, że związki chemiczne znajdujące się w olejku eukaliptusowym hamują produkcję chemokin, cytokin i mediatorów lipidowych w komórkach odpornościowych. Hamując produkcję tych substancji, olejek eukaliptusowy może pomóc zmniejszyć nasilenie reakcji alergicznych. Naukowcy także odkryli, że gdy olejek eukaliptusowy był nakładany miejscowo na skórę, był w stanie zmniejszyć obrzęki i przepuszczalność naczyń krwionośnych związaną z reakcjami alergicznymi, w których pośredniczą przeciwciała IgE.

Mówiąc prościej, badania te wykazały, że olejek eukaliptusowy może być pomocny w zmniejszaniu objawów alergii, takich jak katar sienny i alergiczne zapalenie skóry.

Dosyć ciekawy jest też “skutek uboczny” używania olejku eukaliptusowego, ponieważ dyfuzując go w powietrzu, często można zauważyć u siebie wzmożone kichanie lub kaszel. To akurat typowy znak działania olejku eukaliptusowego – jest mocno wykrztuśny.

Dowiedz się, czym jest flegma i dlaczego ją masz.

Olejek rozmarynowy (Salvia rosmarinus)

Działanie olejku rozmarynowego w przypadku alergii może przypominać trochę działanie olejku eukaliptusowego. Oba zawierają w sobie związek chemiczny o nazwie 1,8-cyneol, który w dużej mierze odpowiada za działanie tych olejków.

Badania naukowe (Juergens et al, 2020) wykazały, że 1,8-cineol posiada właściwości immunomodulujące i antyoksydacyjne. Cechy te sugerują, że może mieć działanie ochronne przed rozwojem stanów zapalnych dróg oddechowych. Nie tylko może działać rozkładając wydzielinę i wspomagać jej wydzielanie, ale 1,8-cyneol wydaje się również regulować nadmierną produkcję wydzieliny. W rezultacie olejki eteryczne bogate w 1,8-cyneol mogą mieć potencjał w aromaterapii jako olejki redukujące objawy alergii oraz innych problemów układu oddechowego.

Olejek lawendowy (Lavandula angustifolia)

To prawdziwy klasyk aromaterapii w każdej odsłonie! Olejek lawendowy to olejek wyjątkowy. Będzie pomocny nie tylko przy relaksie, oparzeniach lub dbaniu o skórę, ale także w przypadku alergii sezonowych.

Badania Ueno-Iio et al. (2014) wykazały, że wdychanie olejku lawendowego może skutecznie zmniejszyć obecność eozynofilii w płynie oskrzelowo-pęcherzykowym i tkance płucnej. Dodatkowo stwierdzono, że obniża poziom interleukiny-5 (IL-5), która odpowiada za produkcję eozynofilów i wpływa na nasilenie stanów zapalnych. Eozynofile odgrywają kluczową rolę w rozwoju wielu chorób układu oddechowego, a zdolność olejku lawendowego do regulowania ich obecności i produkcji IL-5 może być korzystna w zwalczaniu stanów zapalnych układu oddechowego.

Olejek lawendowy, ze względu na działanie uspokajające, może też psychicznie wesprzeć samopoczucie osoby uczulonej. Wszak alergie mają także niekorzystny wpływ na psychikę. W tym celu możesz łączyć olejek lawendowy z olejkiem cytrynowym. Będzie też dobry na alergie skórne i ogólnie wspiera kondycję skóry.

Odkryj 5 zastosowań olejku lawendowego.

Olejek z drzewa herbacianego (Melaleuca alternifolia)

Olejek eteryczny z drzewa herbacianego ma dobrze potwierdzone działanie przeciwzapalne, co jest szczególnie istotne w przypadku alergii. Jego skład chemiczny, w tym terpinen-4-ol, α-terpineol i 1,8-cyneol, posiada zdolność do hamowania mediatorów stanu zapalnego, przy jednoczesnym braku toksyczności dla innych komórek organizmu. Warto jednak zauważyć, że skuteczność tego konkretnego olejku eterycznego zależy od jego składu i stężenia. W szczególności, działanie przeciwzapalne jest głównie przypisywane terpinen-4-olowi, który odgrywa kluczową rolę w tym procesie (Budhiraja et al. 1999).

To zdecydowanie jeden z tych olejków eterycznych, które warto mieć zawsze pod ręką.

Olejek ravintsara ct. cyneol (Cinnamomum camphora CT cineole)

Pochodzący z Madagaskaru olejek eteryczny, pozyskiwany z liści Cynamonowca kamforowego, znany także jako olejek ravintsara lub w dużym uproszczeniu, olejek kamforowy, jest także jednym z tych, po które warto sięgnąć, gdy alergie sezonowe nie dają spokoju.

Zawiera w sobie 1,8-cyneol, który jak już ustaliśmy na ogromne działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, a także to właśnie z tego olejku pozyskuje się kamforę, która jest tradycyjnie wykorzystywana w maściach i wcierkach dedykowanych do stosowania przy różnych dolegliwościach układu oddechowego. W badaniach klinicznych Choi & Park (2016) na 54. ochotnikach cierpiących na przewlekły alergiczny nieżyt nosa zastosowano inhalację mieszanki olejków eterycznych z drzewa sandałowego, geranium i Cynamonowca kamforowego, oraz czysty olej migdałowy jako placebo. Inhalacje trwały pięć minut i odbywały się dwa razy dziennie przez tydzień. Po zakończeniu badań okazało się, że grupa badana (inhalowana) wykazała znaczącą poprawę w radzeniu sobie z alergicznym nieżytem nosa, a szczególnie przy objawie zatkanego nosa, co sugeruje, że takie inhalacje mogą poprawić jakość życia osób z alergią, a także skutecznie łagodzić jej objawy.

Sprawdź nasz spray Liptus Light z olejkami eterycznymi, do odświeżania powietrza i odzyskania komfortu.

Inne olejki eteryczne, które są godne polecenia przy alergiach

• Olejek z mięty pieprzowej (Mentha × piperita) – stosowany ze względu na wysoką zawartość mentolu, który “otwiera” nos i zatoki, ułatwiając oddychanie. Uwaga: nie poleca się stosować u dzieci poniżej 6. roku życia.
  
• Olejek goździkowy (Syzygium aromaticum) – pomaga w usuwaniu zalegającej wydzieliny z nosa, działa wykrztuśnie. Badania sugerują, że eugenol w nim zawarty może ograniczać wydzielanie histaminy (Kim et al. 1997) i w związku z tym – łagodzić objawy uczulenia.
  
• Olejek cytrynowy (Citrus limon) – ma działania przeciwzapalne i tradycyjnie stosuje się ją na drogi oddechowe. Oprócz tego działa przeciwbakteryjnie, stymulująco na układ odpornościowy i jest absolutnym klasykiem przy problemach alergicznych.

Domowe sposoby na alergie

Najwygodniejszym sposobem będzie skorzystanie z dyfuzora do olejków eterycznych. Dyfuzor rozprowadza olejek eteryczny w powietrzu, umożliwiając nam wdychanie go i ułatwiając skuteczne jego działanie.

Zobacz, jaki dyfuzor do olejków eterycznych wybrać.

Jeżeli jesteś poza domem, lub nie masz przy sobie dyfuzora, także nic straconego. Wystarczy, że olejek eteryczny (lub mieszankę olejków) zakropisz na chusteczkę higieniczną i kilka razy głęboko odetchniesz. Olejki eteryczne są niezwykle lotne, a substancje w nich zawarte trafią prosto do Twojego nosa, płuc, a następnie do krwiobiegu.

Więcej metod stosowania olejków eterycznych znajdziesz w naszym artykule: ABC aromaterapii: jak zacząć.

Inhalacje parowe

Innym sposobem są inhalacje parowe, czyli tzw. parówki.

Jak przygotować inhalację parową

Do miski nalej gorącej wody i dodaj 2-4 krople wybranego olejku eterycznego. Następnie zamknij oczy (to ważne, wraz z parą unosi się olejek eteryczny, który może podrażniać), pochyl się nad miską i spokojnie wdychaj parę przez kilka minut. Takie parówki same w sobie mogą okazać się bardzo pomocne, a z odpowiednimi olejkami będą jeszcze bardziej skuteczne. Możesz przykryć się ręcznikiem, dzięki temu para nie będzie uciekała. Inhalacje parowe można stosować nawet do kilku razy dziennie, wedle Twoich potrzeb.

Kąpiel na alergie

Jeżeli masz w domu wannę, olejki możesz wymieszać z bezzapachowym płynem do kąpieli lub olejem roślinnym (ok. 10 kropli olejków na 20 ml wybranej bazy) i dodać do wanny, aby przygotować sobie aromatyczną kąpiel. Pamiętaj, żeby olejki eteryczne zawsze rozcieńczyć olejem, mydłem lub jakimś płynem. Jeżeli tego nie zrobisz, nierozcieńczony olejek będzie pływał na powierzchni wody i podrażniał Twoją skórę, potencjalnie mogąc wywołać reakcję alergiczną.

Do kąpieli odradzamy cytrynę, gdyż może działać fotouczulająco, oraz miętę pieprzową, która bardzo mocno chłodzi.

Zobacz, dlaczego kąpiel lecznicza to jedna z najlepszych dróg stosowania aromaterapii.

Naturalna maść z olejkami eterycznymi

Bardzo fajny domowy sposób na alergie to także przygotowanie prostej maści do smarowania okolic nosa. W tym celu rozpuść w kąpieli wodnej 6 gramów oleju kokosowego i 8 gramów wosku pszczelego. Następnie dodaj 13 ml oleju roślinnego (np. jojoba lub ze słodkich migdałów) i delikatnie ostudź masę. Dodaj łącznie 8-10 kropli wybranych przez siebie olejków eterycznych, zamieszaj, przelej do słoiczka i odłóż do całkowitego zastygnięcia. Taką maścią możesz smarować się pod nosem i w jego okolicach. W ten sposób olejki eteryczne będą działać przez dłuższy czas i Cię wspierać, np. poza domem. Działania takich maści są o tyle bezpieczne, że jeżeli nieco zmniejszysz ilość olejków eterycznych, możesz je stosować też u dzieci powyżej 3. roku życia. Pamiętaj, aby wówczas dobrać olejki eteryczne dla dzieci, np. rumianek i lawenda.

Poznaj podstawy stosowania olejków eterycznych na skórę.

Słowo na zakończenie

Wierzymy, że z tą wiedzą sezon alergiczny już nie będzie Ci straszny i uda Ci się go przeżyć bez żadnych problemów. Aromaterapia to naprawdę wspaniały pomysł na naturalne wsparcie organizmu, jednak pamiętaj – każdy organizm jest inny, czasami babcine sposoby zawodzą i trzeba zasięgnąć profesjonalnej pomocy lekarskiej. Jeżeli objawy nie ustępują, warto udać się do lekarza i skorzystać z przepisanej przez niego farmakoterapii. Wówczas aromaterapię możesz nadal wykorzystać, ale do dodatkowego holistycznego wsparcia, bo takie też się przydaje.

Źródła:

1. Budhiraja, S. S., Cullum, M. E., Sioutis, S. S., Evangelista, L., & Habanova, S. T. (1999). Biological activity of Melaleuca alternifola (Tea Tree) oil component, terpinen-4-ol, in human myelocytic cell line HL-60. Journal of manipulative and physiological therapeutics, 22(7), 447–453.
2. Choi, S. Y., & Park, K. (2016). Effect of Inhalation of Aromatherapy Oil on Patients with Perennial Allergic Rhinitis: A Randomized Controlled Trial. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2016, 7896081.
3. Juergens LJ, Worth H, Juergens UR (2020). New perspectives for mucolytic, anti-inflammatory and adjunctive therapy with 1,8-cineole in COPD and asthma: Review on the new therapeutic approach. Adv Ther. 2020 Mar 21.
4. Koh, K. J., Pearce, A. L., Marshman, G., Finlay-Jones, J. J., & Hart, P. H. (2002). Tea tree oil reduces histamine-induced skin inflammation. The British journal of dermatology, 147(6), 1212–1217.
5. Kim, H. M., Lee, E. H., Kim, C. Y., Chung, J. G., Kim, S. H., Lim, J. P., & Shin, T. Y. (1997). Antianaphylactic properties of eugenol. Pharmacological research, 36(6), 475–480.
6. Maurya, A. K., Singh, M., Dubey, V., Srivastava, S., Luqman, S., & Bawankule, D. U. (2014). α-(-)-bisabolol reduces pro-inflammatory cytokine production and ameliorates skin inflammation. Current pharmaceutical biotechnology, 15(2), 173–181.
7. Nakamura, T., Yoshida, N., Yamanoi, Y., Honryo, A., Tomita, H., Kuwabara, H., & Kojima, Y. (2020). Eucalyptus oil reduces allergic reactions and suppresses mast cell degranulation by downregulating IgE-FcεRI signalling. Scientific reports, 10(1), 20940.
8. Sándor, Z., Mottaghipisheh, J., Veres, K., Hohmann, J., Bencsik, T., Horváth, A., Kelemen, D., Papp, R., Barthó, L., & Csupor, D. (2018). Evidence Supports Tradition: The in Vitro Effects of Roman Chamomile on Smooth Muscles. Frontiers in pharmacology, 9, 323.
9. Schnitzler, P., Schön, K., & Reichling, J. (2001). Antiviral activity of Australian tea tree oil and eucalyptus oil against herpes simplex virus in cell culture. Die Pharmazie, 56(4), 343–347.
10. Ueno-Iio T, Shibakura M, Yokota K, Aoe M, Hyoda T, Shinohata R, Kanehiro A, Tanimoto M, Kataoka M (2014). Lavender essential oil inhalation suppresses allergic airway inflammation and mucous cell hyperplasia in a murine model of asthma. Life Sci. 108, 109-115.