3 najlepsze zioła w walce z alergią

Jeśli zmagasz się z alergią, wiesz doskonale, że nie jest to nic przyjemnego. Czerwone oczy, niekończący się katar, a do tego ciągłe kichanie – brzmi znajomo? Często wydaje się, że jedynym wyjściem jest sięgnięcie po kolejną tabletkę antyhistaminową. Jeśli jednak chcesz sobie pomóc w bardziej naturalny sposób, wsparcia warto poszukać w świecie ziół.

Z myślą o Tobie i wszystkich, którzy szukają sposobu, by trochę odetchnąć w sezonie alergii, wybrałam trzy zioła, które mogą zrobić różnicę. Dlaczego akurat te? Mają działanie potwierdzone zarówno przez tradycją zielarską jak i badania naukowe. Świetnie wspomagają walkę z objawami alergii (zwłaszcza na pyłki) i łagodzą objawy kataru siennego. Do tego są bezpieczne, łatwe do znalezienia i przygotowania. Możesz cieszyć się nimi, przygotowując sobie pyszne, ziołowe napary.

Czy zioła mogą uczulać?

Skoro piszemy o alergiach, to najpierw kilka słów o alergii na… zioła. Rośliny przytoczone w artykule nie mają praktycznie skutków ubocznych i alergia na nie jest dość rzadka. Ale nie niemożliwa.

Ludzki organizm jest bardzo skomplikowany i praktycznie w dziennikach medycznych zawsze znajdzie się osoba, która jest uczulona na coś, co jest uznawane za zupełnie bezpieczne. Tak samo jest z ziołami. W przypadku przytaczanych tu roślin raczej rzadko się to zdarza, a reakcja alergiczna raczej nie jest zbyt mocna.

Jeśli chodzi o alergie i zioła, to stosunkowo często zdarza się alergia na przykład na rodzinę złożonych/astrowatych (Compositae/Asteraceae), do których należą jedne z najczęściej stosowanych ziół o bardzo łagodnym działaniu: arnika, rumianek czy na przykład nawłoć.

Tutaj ciekawostka: jeśli ktoś jest uczulony na napar np. z rumianku i występuje u niego uczulenie skórne (przy zetknięciu się naparu ze skórą), wcale nie musi oznaczać, że nie może rumianku pić. Najczęściej rumianek uczula właśnie w formie stosowania miejscowego, jest jednak dużo lepiej tolerowany w postaci pitego naparu. Co więcej, zdecydowana większość osób, które sądzą, że są uczulone na rumianek, nie wykazuje żadnych oznak uczulenia, jeśli zamiast naparu stosuje naturalny olejek eteryczny. Co ciekawe, rumianek jest równocześnie rośliną stosowaną właśnie jako naturalny środek w walce z odpowiedzią alergiczną: więc nie wszystko jest oczywiste.

Inną powszechnie stosowaną rośliną, która może powodować alergię, jest pokrzywa – przy zetknięciu z pełnymi histaminy „igiełkami”. Natomiast ususzona, upieczona, ugotowana, przygotowana w formie herbaty te właściwości uczulające traci. Zdarza się również alergia na mniszek lekarski – najczęściej jest to alergia na białe mleczko, które znajduje się w liściach i łodyżkach. Jako ciekawostkę dodam, że alergia na mleczko mlecza często idzie w parze z uczuleniem na lateks.

Jak więc widzicie, uczulać mogą przeróżne rzeczy i chcę, żebyście wiedzieli, że zioła nie są tutaj wyjątkiem.

3 zioła przydatne w radzeniu sobie z alergią

Powiedzmy sobie wprost: jeśli cierpicie na mocną alergię to całkiem możliwe, że przyjmowanie tych ziół nie zastąpi Wam leków. Może natomiast pomóc złagodzić symptomy, co jest udowodnione przez szereg eksperymentów (które przeprowadzano nie tylko in vitro, na szczurach czy myszach, ale też na ludziach). Zazwyczaj zioła te działają z różnych powodów, wiele z nich opisanych jest za pomocą hermetycznego biochemicznego języka: jeśli lubujecie się w takich rzeczach, odsyłam Was do linków z abstraktami badań.

Pokrzywa

Pokrzywa przychodzi pierwsza do głowy, jeśli chodzi o właściwości antyalergiczne. Można przyjmować ją w formie naparu, ale prowadzono również badania, w którym uczestnikom podawano liofilizowane kapsułki z pokrzywą (liofilizacja to specjalny sposób suszenia za pomocą mrożenia): uczestnikom badania podawano 2 kapsułki takiej pokrzywy po 300 mg surowca jedna. Po tygodniu badani zanotowali złagodzenie syndromów alergii na pyłki i kataru siennego.

Testy in vitro (testowano ekstrakt z pokrzywy, niestety nie wiem dokładnie jakie stężenie) wykazały, że ekstrakt z pokrzywy wpływa na receptory odpowiedzialne za powstawanie alergii oraz zwiększanie poziomu histaminy.

Pokrzywa działa także mocno przeciwzapalnie, jest bogatym źródłem chlorofilu, żelaza, prowitaminy A i witaminy C. Praktycznie nie występują skutki uboczne i nie są znane przykłady przedawkowania pokrzywy czy interakcji z lekami. Za najmniejszą dawkę przyjmuje się 8-12 g suszonego ziela dziennie (nie naparu, ziela), ale nie trzeba jakoś specjalnie się przejmować, czy dać łyżkę, czy pięć.

Jako ciekawostkę dodam, że według przeprowadzonej w 2013 roku ankiety, pokrzywa (obok spiruliny) jest najczęściej stosowanym naturalnym remedium na alergię wśród respondentów w Turcji.

Sok z pokrzywy – 8 powodów dla których go potrzebujesz >>>

Rumianek

Może być rumianek „zwykły” (rumianek pospolity, Matricaria chamomilla), może też być rumianek rzymski/rumianek szlachetny (Anthemis nobilis), który częściej jest używany w profesjonalnym ziołolecznictwie. 

Jak już zauważyliście, rumianek ma taką podwójną naturę. Może być mocno uczulający – zwłaszcza napar stosowany zewnętrznie, może jednak działać jako zioło obniżające poziom histaminy. To jedno z najczęściej chyba polecanych remediów na alergię. Tradycyjne zastosowanie potwierdzają także badania (chociaż częściej znajdziecie badania na temat tego, jak rumianek może uczulać). Wykazano na przykład, że ekstrakt z rumianku znacząco obniża poziom histaminy w mastocytach (to takie komórki tkanki łącznej i błony śluzowej).

Ważne, żeby wybrać dobry jakościowo rumianek. Rumiankowa sieczka wiele w sobie nie ma, natomiast dobrze suszony koszyczek, jak najbardziej. Można się zdziwić, jak mocna to jest herbatka (ze zdecydowanie goryczkowym tonem).

Nawłoć

U nas praktycznie wcale nie stosowana, natomiast w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie jest w pełni zielarskiej chwały.

Nawłoć, to fantastyczna roślina jeśli chodzi o łagodzenie objawów alergii. Działa troszkę inaczej niż pozostałe dwie: przede wszystkim ma bardzo dużo antyoksydantów (niektórzy mówią, że więcej niż zielona herbata) i to właśnie one wpływają na jej przydatność w leczeniu symptomów. Zwłaszcza kataru siennego.

Drobna uwaga: świeże liście nawłoci mogą być uczulające dla osób, które są uczulone na lateks.

Dowiedz się jak rozpoznać alergię sezonową.

Inne rośliny działające antyalergicznie

Za jedną z najmocniej działających w ten sposób roślin uważa się czarną porzeczkę (pączki czarnej porzeczki) – więcej możecie przeczytać we wpisie o gemmoterapii. Innymi roślinami są między innymi:

• melisa, 
• bluszcz, 
• jeżówka,
• rzepik,
• czarnuszka siewna,
• tarczyca bajkalska,
• wiesiołek dwuletni,
• oregano.

Tarczyca bajkalska – właściwości i zastosowanie

Popularna w kontekście alergii jest tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis). To pochodzące z Azji zioło ma wiele właściwości lecznicznych i jest jednym z najczęściej stosowanych ziół w leczeniu stanów zapalnych. Łagodzi objawy uczulenia, szczególnie na pyłki.

W ziołolecznictwie wykorzytuje się korzenie tarczycy – to w nich znajduje się najwięcej substancji czynnych, którym roślina zawdzięcza swoje działanie antyalergiczne. Jak dotąd wyizolowano i zidentyfikowano ponad 40 związków zawartych w tarczycy, w tym flawonoidy i terpenoidy, które wykazują szeroki zakres działania leczniczego, w tym wpływ na układ nerwowy, wpływ na układ odpornościowy, działanie ochronne na wątrobę, działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe.

Zioło oregano na alergie

Olejek z oregano, bogaty w karwakrol i tymol, wykazuje silne działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Te składniki pomagają modulować odpowiedź immunologiczną organizmu i mogą zmniejszać reakcje alergiczne. Zastosowanie oregano w łagodzeniu objawów alergii może być różnorodne – od dodatku do potraw po użycie w formie suplementów czy olejków eterycznych. W przypadku alergii sezonowych, inhalacje z dodatkiem olejku oregano mogą pomóc w łagodzeniu zapalenia błony śluzowej nosa i udrożnieniu dróg oddechowych.

Wiesiołek dwuletni – nie tylko piękny, ale i skuteczny

Wiesiołek dwuletni, to roślina o pięknych żółtych kwiatach, która nie tylko cieszy oko, ale i wspiera zdrowie. Zioło stosuje się głównie w formie oleju tłoczonego z nasion – wewnętrznie i zewnętrznie na skórę. 

Wiesiołek ma wiele właściwości, między innymi obniża ciśnienie krwi, zmniejsza poziom cholesterolu, obniża poziom cukru we krwi, działa wzmacniająco. W kontekście alergii warto zwrócić uwagę na jego zdolność do łagodzenia stanów zapalnych i wspomagania układu immunologicznego.

Jak stosować zioła na alergie

Żeby zioła miały szansę zadziałać, trzeba przyjmować je regularnie. Najłatwiejszą formą jest forma naparu, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby używać ziół w formie kapsułek, tabletek, liofilizowanych etc. Zazwyczaj poleca się około 3 szklanek dziennie (można wtedy pić po pół szklaneczki przez cały dzień) przez około 2 tygodnie, aby zobaczyć efekt.

Wszystko, co musisz wiedzieć o ziołowych herbatkach >>>

Picie ziołowych naparów możecie stosować równocześnie z aromaterapią. Niektóre olejki eteryczne mają silne właściwości przeciwzapalne, dlatego również mogą Wam pomóc złagodzić symptomy alergii. Wiele alergików sięga podczas pyłkowego sezonu np. po olejek tymiankowy.

Dowiedz się jak stosować olejki eteryczne na alergie sezonowe.

***

Bibliografia:

1. Bone, K., & Mills, S. (2012). Principles and practice of Phytotherapy: Modern herbal medicine. Elsevier Health Sciences.
2. Chandrashekhar, V. M., Halagali, K. S., Nidavani, R. B., Shalavadi, M. H., Biradar, B. S., Biswas, D., & Muchchandi, I. S. (2011). Anti-allergic activity of German chamomile (Matricaria recutita L.) in mast cell mediated allergy model. Journal of Ethnopharmacology, 137(1), 336-340. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21651969/
3. Jung, H. S., Kim, M. H., Gwak, N. G., Im, Y. S., Lee, K. Y., Sohn, Y., Choi, H., & Yang, W. M. (2012). Antiallergic effects of Scutellaria baicalensis on inflammation in vivo and in vitro. Journal of Ethnopharmacology, 141(1), 345-349. doi: 10.1016/j.jep.2012.02.044. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22414480/
4. Roschek Jr., B., Fink, R. C., McMichael, M., & Alberte, R. S. (2009). Nettle extract (Urtica dioica) affects key receptors and enzymes associated with allergic rhinitis. Phytotherapy Research: PTR, 23(7), 920-926. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19140159/
5. Sayin, I., Cingi, C., Oghan, F., Baykal, B., & Ulusoy, S. (2013). Complementary therapies in allergic rhinitis. ISRN allergy, 2013, 938751. https://doi.org/10.1155/2013/938751
6. Wielgosz, T. (2008). Wielka księga ziół polskich. Publicat S.A. Poznań.
7. Zhao, T., Tang, H., Xie, L., Zheng, Y., Ma, Z., Sun, Q., & Li, X. (2019). Scutellaria baicalensis Georgi. (Lamiaceae): A review of its traditional uses, botany, phytochemistry, pharmacology and toxicology. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 71(9), 1353-1369. doi: 10.1111/jphp.13129. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31236960/