Wiosenny katar czy zwykłe przeziębienie? Dowiedz się jak rozpoznać alergię sezonową

Objawy przeziębienia i alergii można łatwo pomylić. Zwłaszcza, gdy objawiają się one kaszlem, kichaniem i osłabieniem organizmu. Ich rozróżnienie jest jednak bardzo ważne – w końcu nasza reakcja na jedno i drugie jest nieco inna. Inne są też produkty, które polecamy na przeziębienie (tu królują lubiane przez Was serię Liptus i Lekki Oddech) i na alergię (tu pomocne mogą być olejki z pomarańczy, lawendy, goździka, eukaliptusa i rozmarynu).

O tekst na temat przeziębień i alergii sezonowych poprosiliśmy specjalistkę – dr Igę Mieczkowską, która jest doktorem nauk biologicznych i biologiem molekularnym. Zobacz, jak rozpoznać alergię od przeziębienia i jak sobie z nimi radzić.

Najważniejsze różnice między przeziębieniem a alergią

Czasami przy kichaniu zastanawiamy się, czy dopadło nas przeziębienie czy alergia. Pomimo podobnych symptomów, przeziębienie oraz alergia sezonowa to zupełnie inne choroby. Typowe przeziębienia powstają w wyniku infekcji wirusowych. Natomiast alergia sezonowa to odpowiedź układu immunologicznego na kontakt z alergenami, np. pyłkami.

Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa jest chorobą charakteryzującą się objawami takimi jak:

• przekrwienie błony śluzowej nosa,
• wodnisty katar,
• kichanie,
• zapalenie błony śluzowej nosa czy nawet krwawienie z nosa.

Co ciekawe, oprócz objawów nosowych, pacjenci z tą chorobą mogą również wykazywać:

• alergiczne zapalenie spojówek,
• nieproduktywny kaszel,
• dysfunkcję trąbki Eustachiusza (ból ucha)
• przewlekłe zapalenie zatok (ból zatok).

Zobacz jak stosować zioła na zatoki, jeśli jestem alergikiem.

Alergiczny nieżyt nosa dotyka jedną na sześć osób i pojawia się głównie wśród młodzieży oraz małych dzieci. Może być postrzegany przez rodziców jako zwykłe podrażnienie błony śluzowej, a nie jako poważna choroba i często jest niedostatecznie diagnozowany i leczony. Choroba ta nie zagraża życiu, więc wielu pacjentów czy rodziców bagatelizuje objawy i decyduje się jedynie na leczenie preparatami dostępnymi bez recepty. Jednak alergia może mieć szkodliwy wpływ na jakość życia, pogarszając sen, funkcje poznawcze i psychomotoryczne. Alergiczny nieżyt nosa często powiązany jest z astmą. W jednym z badań pokazano, że 59% dzieci z astmą miało również alergiczny nieżyt nosa.  Astma towarzysząca może być zaostrzona przez alergiczny nieżyt nosa, w związku tym leczenie nieżytu nosa może polepszyć stan pacjenta borykającego się z astmą.

Reakcja alergiczna a katar alergiczny

Odpowiedź alergiczną dzieli się na reakcje wczesnej i późnej fazy. We wczesnej fazie alergiczny nieżyt nosa jest odpowiedzią immunologiczną zależną od wziewnych alergenów (np. pyłków kwiatów), które powodują stan zapalny. Początkowa odpowiedź występuje w przeciągu 5 do 15 minut od ekspozycji na antygen, czyli substancję obcą wywołującą reakcję alergiczną. Uwalniana zostaje tzw. histamina, która jest jednym z głównych mediatorów alergicznego kataru. Histamina indukuje kichanie przez nerw trójdzielny, a także powoduje wyciek wydzieliny z nosa poprzez stymulację gruczołów śluzowych. W tym samym czasie, oprócz histaminy, inne mediatory immunologiczne są również zaangażowane, ponieważ działają na naczynia krwionośne, powodując przekrwienie błony śluzowej nosa. Od 4 do 6 godzin po początkowej odpowiedzi następuje rozwój odpowiedzi tzw. późnej fazy, gdzie dochodzi do obrzęku nosa i tym samym przekrwienia.

Przeziębienie

Przeziębienie jest infekcją wirusową górnych dróg oddechowych obejmującą nos, zatoki, gardło i krtań. Objawy, które na ogół odnoszą się do zakażonej błony śluzowej, zwykle osiągają szczyt po 1-3 dniach i trwają 7-10 dni, chociaż czasami utrzymują się przez trzy tygodnie. Należą do nich ból gardła, nieżyt (stan zapalny błony śluzowej) nosa, wyciek z nosa, kaszel i złe samopoczucie. Nasilenie i rodzaj objawów będą się różnić u poszczególnych osób i przy różnych czynnikach zakaźnych. Na przykład gorączka jest powszechna u dzieci, ale rzadka i łagodna u dorosłych. Częstość występowania przeziębienia zmniejsza się wraz z wiekiem. Dzieci poniżej dwóch lat mają około sześciu infekcji rocznie, dorośli od dwóch do trzech, a osoby starsze około jednej rocznie. Stres i słaby sen może zwiększać ryzyko przeziębienia wśród dorosłych, podczas gdy uczęszczanie do przedszkola zwiększa ryzyko zachorowania wśród dzieci w wieku przedszkolnym.

Chociaż przeziębienie jest bardzo powszechną chorobą, może nam zdecydowanie obniżyć jakość życia na czas infekcji, podobnie jak w przypadku alergii. Znaczącą różnicą jest jednak długość trwania przeziębienia (kilka lub kilkanaście dni) i alergii (kilka tygodni lub miesięcy).

Odpowiadamy na najczęstsze pytania o olejki eteryczne na przeziębienie.

Jakie są objawy alergii sezonowej, a jakie przeziębienia?

Oznaki przeziębienia pokrywają się z objawami alergii. Alergiczny nieżyt nosa prezentuje się podobnie, ale może mieć charakter sezonowy i jest mało prawdopodobne, aby towarzyszył mu ból gardła.

Co stosować na alergię?

Objawy nieżytu nosa spowodowane wziewnymi alergenami mogą ustąpić w przypadku braku alergenu. Przykładem może być ustąpienie objawów kataru siennego poza sezonem pylenia. W związku z tym, jeśli zostaną zidentyfikowane alergeny, na które jesteśmy uczuleni, ich unikanie jest logicznym krokiem. Jednak w praktyce często okazuje się to trudne lub niemożliwe, ponieważ na przykład pyłki traw lub nawet ich fragmenty mogą być szeroko rozpraszane przez wiatr wiele kilometrów od miejsca produkcji.

Ulgę może nam przynieść spacer po deszczu i unikanie wychodzenia z domu, gdy na dworze jest bardzo suche powietrze w okresie pylenia roślin, ograniczenie prac ogrodniczych, jak na przykład koszenia trawy czy pielenia, zmiana ubrań po przyjściu do domu czy też częstszy prysznic. Bardzo przydatne mogą się okazać przenośne oczyszczacze powietrza z filtrami HEPA. Alternatywnym lub wspomagającym rozwiązaniem może być też płukanie dróg nosowych roztworem soli fizjologicznej (tzw. irygacja nosa). Jest szybkim, niedrogim i skutecznym sposobem na złagodzenie przekrwienia błony śluzowej nosa. Płukanie bezpośrednio usuwa śluz i alergeny z nosa. Roztwory soli można kupić gotowe lub jako zestawy do dodania do wody.

Uwaga: irygacji nie powinno się stosować w przypadku całkowitego zatkania nosa, ponieważ może to spowodować uszkodzenie ucha, zachowajmy więc ostrożność.

Warto również sięgnąć po naturalne metody. Badania naukowe wykazały, że niektóre olejki eteryczne pochodzące z roślin i owoców cytrusowych hamują reakcje alergiczne i zapalne. Przy walce z alergią pomocne mogą się okazać takie rośliny, jak pokrzywa, rumianek lub trawa cytrynowa.

Dowiedz się jak stosować olejki eteryczne na alergie sezonowe i poznaj 3 najlepsze zioła w walce z alergią.

Ponadto zalecane są leki przeciwalergiczne dostępne w postaci tabletek, płynów, aerozoli do nosa, kropli do oczu, kremów czy zastrzyków. Najlepiej skonsultować się z alergologiem, aby zidentyfikować, na które alergeny jesteśmy uczuleni i indywidualnie dobrać najlepszą metodę walki z alergią.

Co stosować na przeziębienie?

Leczenie przeziębienia koncentruje się na łagodzeniu objawów (np. kaszlu, przekrwienia błony śluzowej nosa, wycieku z nosa). W przypadku przeziębienia, trwającego zazwyczaj od kilku do kilkunastu dni, przydatny będzie odpoczynek, nawilżanie powietrza, przyjmowanie płynów oraz leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych.

Czy spożywanie rosołu na przeziębienie to mit lub zabobon? Zdecydowanie nie. Można uznać, że picie rosołu jest naturalnym “wspomagaczem” przy walce z przeziębieniem. Wdychanie jego ciepłych oparów powoduje udrożnienie dróg oddechowych i rozrzedzenie wydzieliny. Czy w takim razie nie wystarczy użyć gorącej wody? Wykazano, że rosół wpływa lepiej na złagodzenie objawów infekcji górnych dróg oddechowych niż opary samej gorącej wody. W latach 1998-2000 zaobserwowano również przeciwzapalne właściwości rosołu w przypadku chorób wirusowych poprzez wpływ na komórki układu immunologicznego, zwane neutrofilami. Dodatkowo, rosół dostarcza wartości odżywczych i nawadnia organizm.

Znanym nam wszystkim naturalnym sposobem na infekcje jest inhalacja. Do tego celu świetnie sprawdzą się olejki eteryczne, takie jak: tymiankowy, eukaliptusowy lub sosnowy. Mają działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne (obniżenie gorączki).

Dzieciom warto smarować klatkę piersiową, plecy i stopy maściami z tymi olejkami. W przypadku niepewności, lepiej zacząć od małych ilości, dużych rozcieńczeń (np. po wymieszaniu ze zwykłym kremem) dobrej jakości olejku eterycznego, sprawdzić reakcję na skórze lub kupić gotowy produkt przeznaczony specjalnie dla dzieci czy też skonsultować się ze specjalistą.

Poznaj 5 sposobów na używanie olejku tymiankowego na przeziębienie.

Źródła:

1. Akhouri, S., & House, S. A. (2022). Allergic Rhinitis. In StatPearls. StatPearls Publishing.
2. Chandrashekhar, V., Halagali, K., Nidavani, R., Shalavadi, M., Biradar, B., Biswas, D., & Muchchandi, I. (2011). Anti-allergic activity of German chamomile (Matricaria recutita L.) in mast cell mediated allergy model. Journal of Ethnopharmacology, 137(1), 336-340.
3. Do you know the difference between cold symptoms and seasonal allergies? (2022, February 17). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/common-cold/expert-answers/common-cold/faq-20057857
4. Hopkins, A., (2003). Chicken soup cure may not be a myth. The Nurse Practitioner, 28(6), 16. https://doi.org/10.1097/00006205-200306000-00005
5. Kemp A. S. (2009). Allergic rhinitis. Paediatric respiratory reviews, 10(2), 63–68. https://doi.org/10.1016/j.prrv.2009.02.002
6. Mittman, P. (1990). Randomized, double-blind study of freeze-driedurtica dioicain the treatment of allergic rhinitis. Planta Medica, 56(01), 44-47. https://doi.org/10.1055/s-2006-960881
7. Mitoshi, M., Kuriyama, I., Nakayama, H., Miyazato, H., Sugimioto, K., Kobayashi, Y., Jippo, T., Kuramochi, K., Yoshida, H., & Mizushina, Y. (2014). Suppression of allergic and inflammatory responses by essential oils derived from herbal plants and citrus fruits. International Journal of Molecular Medicine, 33(6), 1643-1651. https://doi.org/10.3892/ijmm.2014.1720
8. Rennard, B. O., Ertl, R. F., Gossman, G. L., Robbins, R. A., & Rennard, S. I. (2000). Chicken soup inhibits neutrophil chemotaxis in vitro. Chest, 118(4), 1150-1157. https://doi.org/10.1378/chest.118.4.1150