Jak chronić się przed kleszczami w ogrodzie?

Spędzanie czasu wśród zieleni to niewątpliwie źródło radości i relaksu, jednak obecność kleszczy w ogrodzie może nam to ukojenie skutecznie zakłócać i stać się latem prawdziwym utrapieniem. Co można w tej sytuacji zrobić?

Zanim rozpoczniemy walkę z populacją kleszczy, warto na początek zrobić małe rozpoznanie, aby ocenić skalę problemu. Jak sprawdzić czy kleszcze są w ogrodzie? Wystarczy na dowolnym uchwycie (na przykład na zwykłym kiju od szczotki) zamocować gładki, jasny ręcznik lub inną tkaninę frotte i przeciągnąć nią po trawie lub krzewach, które podejrzewamy o występowanie w nich kleszczy. Jeżeli tam są, powinny wczepić się w materiał i bez trudu będzie można je zlokalizować. Co dalej? Jak się ich pozbyć?

Czego nie lubią w ogrodzie kleszcze?

Mając przydomowy ogród, warto wykorzystać skłonność kleszczy do unikania niektórych zapachów oraz znać ich preferencje i naturalnych wrogów. W ten sposób łatwiej pozbędziemy się niechcianego towarzystwa. A zatem… Jakie zapachy odstraszają kleszcze i co im nie sprzyja w naszym otoczeniu?

• Niektóre rośliny ogrodowe – na przykład eukaliptus cytrynowy czy geranium, ale nie tylko, bo takich „odstraszaczy” jest znacznie więcej. Możemy zadbać o to, aby w różnych częściach ogrodu pojawiła się lawenda, a w przydomowym zielniku rosły i roztaczały swoje aromaty rozmaryn, mięta, estragon, bazylia i oregano. Nie wszystkie rośliny można, rzecz jasna, w naszej strefie klimatycznej uprawiać w naturalnych warunkach (czyli w gruncie), można je natomiast mieć w doniczkach i rozstawiać latem w ogrodzie, by kleszcze się w nim nie zadomowiły.
• Zadbane podłoże w ogrodzie – warto wykorzystywać naturalną korę, zrębki drzewne lub inne kruszywo do ściółkowania ogrodowych rabat, co ogranicza w tym miejscu wzrost chwastów, a przy okazji także ilość kleszczy.
• Obecność niektórych zwierząt – naturalni wrogowie kleszczy to między innymi muchówki, ropuchy, myszy, nornice, ryjówki, a także osy, szerszenie, nietoperze i różne gatunki ptaków.
  

Jakie zioła posadzić w ogrodzie, aby nie było kleszczy?

Ogród przy domu możemy już od samego początku zaplanować sobie w taki sposób, aby w sezonie skutecznie odpierał ataki kleszczy. Pomogą nam w tym głównie „zioła na kleszcze”. Kilka sprawdzonych roślin zadziała jak naturalny repelent, utrzymując te pajęczaki na dystans.

• Lawenda – jej intensywna woń jest przyjemna dla ludzi i nieprzyjemna dla kleszczy.
• Bazylia – oprócz smaku ma też intensywny zapach, którego kleszcze nie lubią.
• Rozmaryn – jego charakterystyczny aromat ma odstraszające działanie na kleszcze.
• Mięta – to nie tylko dodatek do letnich drinków, jej zapach odpycha niebezpieczne pajęczaki.
• Estragon – kolejne zioło, które kleszcze omijają z daleka, a które łatwo uprawiać w ogrodzie.
• Oregano – popularne w kuchni i źle tolerowane przez kleszcze.

A więc do dzieła! Warto założyć w ogrodzie przydomowy zielnik, który nie tylko wzbogaci naszą kuchnię i wypełni latem przestrzeń wokół domu cudownymi, ziołowymi zapachami, ale także zapewni nam naturalną obronę przed intruzami.

Lawenda na kleszcze i nie tylko – uprawa i zastosowanie >>

Jak zadbać o własne bezpieczeństwo w ogrodzie?

Wiedząc, że kleszcze w ogrodzie mogą stanowić realne zagrożenie dla naszego bezpieczeństwa zdrowotnego, stosujmy na wszelki wypadek także podstawową profilaktykę. To tylko kilka prostych zasad, których warto przestrzegać, aby się zabezpieczać przed groźnymi skutkami ukąszeń przez kleszcze (w trawie czy przydomowych zaroślach).

• Zakładajmy odpowiedni strój – spędzając czas na świeżym powietrzu w „sezonie kleszczowym”, o ile tylko warunki pogodowe na to pozwalają, dobrze mieć długie spodnie, długie rękawy i obuwie przylegające do stóp.
• Stosujmy sprawdzone repelenty – wiedząc, jakich zapachów nie lubią kleszcze, można je skutecznie odstraszyć na kilka godzin i cieszyć się jednocześnie przyjemnym dla nas aromatem – na przykład cytrusowym. Doskonale sprawdzają się olejki eteryczne i produkty bazujące na ich mieszankach, komponowane specjalnie z myślą o ochronie przed insektami, jak NUTTA. To płyn przeciw kleszczom i komarom zawierający w swoim składzie dwie substancje czynne – olejek z eukaliptusa cytrynowego i lawendowy. Działa odstraszająco na kleszcze do 5 godzin i uwalnia nas na pewien czas od komarów.
• Oglądajmy się dokładnie po powrocie z ogrodu – chodzi zwłaszcza o te obszary skóry, które są szczególnie atrakcyjne dla kleszczy (pachwiny, pachy, miejsca owłosione) – i w razie potrzeby fachowo usuwajmy kleszcze.
• Chrońmy zwierzęta domowe przed kleszczami, stosując preparaty odstraszające (na przykład w formie nasączonej obroży, kropelek na skórę i sierść lub innych) oraz regularnie sprawdzając ich futro po każdym spacerze (bytujące w trawie kleszcze chętnie „polują” na nasze czworonogi).
• Dbajmy o porządek – usuwanie zarośli i utrzymywanie porządku wokół domu może istotnie zmniejszyć ryzyko spotkania z kleszczami, ponieważ zmniejsza się obszar, na których mogą się one schronić i spokojnie czekać na swoje ofiary.

Dbanie o ogrodowy trawnik

Dbanie o trawnik to kluczowy element utrzymania pięknego ogrodu, ale również (w pewnym zakresie) kontrola i ograniczanie populacji kleszczy w naszym najbliższym otoczeniu. Regularne nawożenie, odpowiednio dawkowane podlewanie i zapewnienie optymalnej ilości światła słonecznego to również istotne czynniki, które pomagają utrzymać zdrowy, gęsty trawnik i utrudniają jednocześnie rozwój kleszczy w trawie.

Sadzenie wybranych ziół w ogrodzie

Jak było już wspomniane, dobrze skomponowany zielnik stanowi naturalną i bezpieczną ochronę dla ludzi i zwierząt przed kleszczami w ogrodzie. Lawenda, rozmaryn, mięta pieprzowa, bazylia, tymianek, czosnek (zwykły i ozdobny) to przykłady roślin wydzielających intensywny zapach, który trzyma kleszcze (a nierzadko także niechciane owady) na dystans. Warto zadbać, aby takie rośliny znalazły się w kilku częściach ogrodu. Lawenda jest przykładowo doskonała na obrzeża rabatowe. Można z niej stworzyć niewielki szpaler w okolicy tarasu lub miejsca zabaw dla dzieci. Rozmaryn dobrze prezentuje się z kolei w doniczkach. Można je ustawić w dowolnym miejscu ogrodu, a także na tarasie – na cały sezon. Planując nasadzenia, pamiętajmy jednak, że większość ziół preferuje słoneczne stanowiska i regularne nawadnianie. Niektóre z nich, jak na przykład mięta pieprzowa, silnie się rozrastają, co również należy uwzględnić, planując ogrodowe rabaty.

Unikanie nasadzeń lubianych przez kleszcze

Strategia sadzenia w ogrodzie roślin odstraszających kleszcze sprawdza się, o ile jednocześnie unikamy tych nasadzeń, które je przyciągają, choć w przypadku kleszczy chodzi nie tyle o wybór konkretnych gatunków roślin (kleszcze nie są bowiem wybredne), ile raczej o sposób sadzenia i pielęgnacji. Preferują one wilgotne, ciepłe i zacienione środowiska. 

• Unikajmy gęstych nasadzeń, które tworzą zwartą roślinność, pozwalając kleszczom na łatwe ukrywanie się i czekanie na swoje ofiary. Wiele osób zastanawia się, czy kleszcze żyją na drzewach iglastych (na przykład w tujach tak chętnie sadzonych w wielu ogrodach). Owszem, jednak obalmy tutaj mit o spadających z wysokich drzew kleszczach. Występują one jedynie do wysokości około półtora metra od podłoża – na wszystkich roślinach, więc również na gęsto posadzonych tujach. 
• Zrezygnujmy z roślin lubianych przez kleszcze, między innymi takich o dużych, zacieniających liściach i delikatnym zapachu. Pamiętajmy za to, jakich roślin nie lubią kleszcze (najprościej rzecz ujmując takich, które wydzielają intensywny aromat, jak wspomniane już zioła, chryzantemy czy nagietki).  
• Nie dopuszczajmy do powstania zarośli – regularnie porządkujmy  trawnik, prześwietlajmy też rośliny, usuwając uschnięte czy niepotrzebne odrosty i gałęzie. Im bardziej zadbana jest przestrzeń ogrodowa wokół domu, tym mniej kleszczy się w niej pojawia. 

Niestety bywają i takie lata, w których populacja tych pajęczaków jest naprawdę ogromna. Wtedy można rozważyć rozpylanie olejków z eukaliptusa, pomarańczy, lawendy czy z drzewa herbacianego wokół najczęściej użytkowanych przez nas miejsc w ogrodzie.

Wykorzystanie środków do oprysku

Chemiczne środki przeciw owadom i pajęczakom  są skutecznym narzędziem w kontroli populacji kleszczy w ogrodzie, jednak należy je stosować ostrożnie, aby minimalizować ryzyko dla środowiska i zdrowia ludzi oraz zwierząt. Przede wszystkim trzeba wybrać odpowiedni preparat. Ważne jest ponadto, aby zawsze dokładnie przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania i sposobu aplikacji podanych na etykiecie produktu. Nie wolno stosować większej ilości środka niż zalecana, ani aplikować go w sposób, który może spowodować nadmierną emisję lub zanieczyszczenie gleby albo wód. Opryskiwanie ogrodu środkiem chemicznym powinno być ostatecznością. Stosujmy je tylko w przypadku, gdy inne metody kontroli kleszczy w ogrodzie przy domu okazują się nieskuteczne. Dodatkowo starajmy się ograniczyć opryski jedynie do obszarów, gdzie kleszcze są szczególnie problematyczne. Nie warto obejmować nimi całego terenu.

Skuteczna siła olejków eterycznych w walce z kleszczami

Lepszym rozwiązaniem od chemii są naturalne olejki eteryczne – efektywne (i do tego przyjemne w użyciu) narzędzie do zwalczania kleszczy i komarów – w sposób bezpieczny dla ludzi oraz środowiska. Do dyspozycji mamy całkiem sporą grupę zapachów odstraszających kleszcze… 

• Olejek lawendowy – oprócz relaksującego nas zapachu, olejek z lawendy ma też inne zalety – jest skutecznym repelentem. Jego mocny aromat sprawia, że kleszcze unikają jak ognia miejsc, gdzie pachnie lawendą.
• Olejki cytrusowe (pomarańczowy, cytrynowy i inne) – świeża, cytrusowa woń wyjątkowo przeszkadza kleszczom. Regularne stosowanie takich olejków w danym otoczeniu może okazać się w większości przypadków skuteczną bronią.
• Olejek z drzewa herbacianego – znany między innymi ze swoich właściwości przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych jest również skutecznym repelentem. Jego (przyjemny dla nas) zapach odstrasza kleszcze.
• Olejek eukaliptusowy – ma silny, charakterystyczny aromat nielubiany przez kleszcze (i nie tylko). Poza tym wykazuje właściwości antyseptyczne i przeciwbakteryjne, co może być dodatkowym atutem w walce z różnymi insektami.

Takich dobroczynnych aromatów jest znacznie więcej. Można również stosować olejek z mięty pieprzowej, rozmarynowy czy bazyliowy… Niektóre z nich są też doskonałym środkiem ochrony osobistej dla dorosłych i dzieci. Odzież spryskana kilkoma kroplami odpowiedniego zapachu, nie dość, że jest przyjemnym doznaniem dla nas, to dodatkowo zapewni kilkugodzinną ochronę przed kleszczami. Przy stosowaniu olejków eterycznych w walce z insektami ważne jest, aby przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania oraz sposobu aplikacji. Olejki można stosować poprzez rozpylanie, dodawanie do preparatów kosmetycznych, a także poprzez umieszczenie kilku kropel na ubraniu. Nie wcieramy ich w skórę.

Poznaj również skuteczne (i w pełni naturalne) sposoby na komary.

Osoby ze skłonnościami do alergii powinny podczas stosowania wszelkich naturalnych i syntetycznych produktów biobójczych zachować ostrożność. Przed każdym użyciem należy dokładnie przeczytać etykietę i informacje dotyczące danego preparatu.