Zioła na sen – Naturalne rozwiązania na lepszy wypoczynek

Czy zdarza Ci się leżeć w łóżku, wpatrując się w sufit i licząc owce, podczas gdy sen uparcie nie chce nadejść? Nie jesteś sama! W dzisiejszym zabieganym świecie problemy ze snem dotykają coraz więcej osób. Stres, nadmiar obowiązków, czy ciągłe korzystanie z urządzeń elektronicznych to tylko niektóre z czynników, które mogą zakłócać nasz nocny odpoczynek. Na szczęście, natura przychodzi nam z pomocą! Przekonaj się, że zioła, używane od wieków w tradycyjnej medycynie, mogą być skutecznym i bezpiecznym sposobem na poprawę jakości snu. Gotowy na podróż w świat ziołowych pomocników nocnego wypoczynku? Zaczynajmy!

Dlaczego warto stosować zioła na sen?

Zioła delikatnie zapraszają nas do krainy snów. Nie zostawiają nas rano z uczuciem, jakbyśmy przespali całą epokę lodowcową, a raczej budzą nas świeżych i wypoczętych. Przy rozsądnym stosowaniu rzadko kiedy sprawiają jakiekolwiek kłopoty. Skutki uboczne? Owszem, mogą się zdarzyć, ale zazwyczaj są tak łagodne, że trudno je zauważyć. 

Pamiętaj jednak, że każdy z nas jest inny i to, co działa na jednego, niekoniecznie zadziała na drugiego. Dlatego warto testować i obserwować swój organizm, aby znaleźć swój idealny ziołowy eliksir na dobranoc. A jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości lub przyjmujesz inne leki, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub zielarzem. W końcu chodzi o to, żeby sen był nie tylko zdrowy, ale i bezpieczny!

Jakie zioła pomagają na sen?

Zioła o właściwościach wyciszających są w większości dość dobrze znane. Jak się jednak okazuje, czasem ich popularność wyprzedza faktyczne właściwości. Wiele zależy również nie tylko od jakości wybranych ziół, ale i od sposobu ich podawania. Bo czasem ziołowa herbatka to po prostu za mało – i żeby faktycznie poczuć różnicę, trzeba sięgnąć po bardziej skoncentrowaną formę.

Lawenda na sen

Lawenda jest wdzięcznym ziołem do stosowania – możecie włożyć ususzone kwiaty do małego woreczka i zawiesić je nad łóżkiem, sięgnąć po łatwo dostępny olejek lawendowy czy wykorzystać lawendę w celach kulinarnych.

Lawenda ma potwierdzone właściwości uspokajające, a według Farmakopei Polskiej za bezpieczną uznaje się dodawanie 1 łyżki suszonych kwiatów do 1 szklanki wody lub mleka.

Jak zrobić lawendowy napar na sen?

Oto przykładowy przepis na wieczorny napar:

Składniki:

• 500 ml mleka koziego/owsianego/migdałowego
• 2-3 łyżki rumianku (świeżego lub suszonego)
• 1 łyżka kwiatów lawendy
• łyżka miodu lipowego

Przygotowanie:

Gotujemy mleko, przestudzamy do temperatury około 80 stopni Celsjusza. Zioła siekamy, zalewamy mlekiem i odstawiamy do naciągnięcia na około 20 minut. Jeśli używacie miodu, poczekajcie, aż temperatura spadnie do 40 stopni Celsjusza. Dodajemy łyżkę miodu. Mieszamy, pijemy małymi łykami, godzinę przed snem.

Melisa na sen

Piłyście kiedyś melisę, ale nie poczułyście żadnej różnicy? Większość suszonych ziół dostępnych na rynku (również w aptekach) jest niestety fatalnej jakości. A za uspokajające właściwości melisy odpowiada olejek eteryczny, znajdujący się we włoskach gruczołowych. Podczas wielokrotnego mielenia czy szybkiego suszenia w wysokiej temperaturze, olejek po prostu się ulatnia.

Lepszym wyborem od melisy typu fix, będzie zakup melisy suszonej, ale krojonej – nie rozdrobnionej. Najlepsze efekty da jednak picie przed snem naparu ze świeżej rośliny, uprawianej na własną ręką lub dyfuzja skoncentrowanego olejku eterycznego.

Przepis na wyciszający napar ze świeżą melisą

Składniki:

• 500 ml wody
• 1 spora łyżka liści melisy – najlepiej jest zerwać rozetki liściowe z samego czubka lub młode liście
• 1-2 kwiatostany lawendy lub szczypta lawendy suszonej
• 1 łyżka świeżych kwiatów lipy lub pół łyżki kwiatów suszonych
• 1-2 plasterki cytryny – opcjonalne, ale polecane

Przygotowanie:

Zagotowujemy wodę, ściągamy z ognia i czekamy chwilę, aby nieco przestygła.

Wkładamy pachnące zioła do naczynia. Zalewamy wodą. Przykrywamy spodeczkiem i zaparzamy przez 2-3 minuty (im krócej, tym łagodniejszy będzie smak). Pijemy od razu lub przecedzamy (chyba że od razu używacie siteczka do zaparzania) i czekamy, aż nieco przestygnie.

Szyszki chmielu na sen

Szyszki chmielu mogą się pochwalić nie tylko właściwościami silnie uspokajającymi. Działają bowiem m.in antybakteryjnie, pobudzają trawienie, obniżają libido (ale nie wpływają jednocześnie na płodność), a także są pomocne podczas menopauzy ze względu na obecność fitoestrogenów. To prawdziwa ziołowa apteczka!

Z rozdrobnionych szyszek chmielu możecie przygotować napar na bazie wody lub mleka. Ten drugi polecamy jest zwłaszcza przy problemach z zaśnięciem.

Przepis na napar z szyszek chmielu

Składniki:

• 1,5 łyżki szyszek chmielu
• szklanka (250 ml) mleka (może być roślinne)
• miód (do smaku)
• lupulina (opcjonalnie)

Przygotowanie:

Szyszki chmielu zalejcie szklanką mleka, podgrzewajcie delikatnie pod przykryciem aż do zagotowania. Zdejmijcie wówczas garnek z ognia i odłóżcie napar na 30 minut. Dodajcie nieco miodu, możecie także sięgnąć po tzw. lupulinę – złoty proszek znajdujący się z gruczołach włosków chmielu.

Waleriana (kozłek lekarski) na sen

Kozłek lekarski, znany częściej pod nazwą waleriana, ma jeden z bardziej charakterystycznych wśród ziół zapachów. Aromat ten, przypominający – jak z resztą mówi nazwa – kozła, według ludowych podań miał odpędzać czarownice i upiory.

Kozłek lekarski stosowany jest najczęściej przy nerwicach, lękach i problemach ze snem. Za jego działanie uspokajające odpowiadają irydoidy, jednak są to niestety związki bardzo delikatne, łatwo ulegające rozpadowi pod wpływem wyższej temperatury.

Właśnie ze względu na te nietrwałe właściwości, według dr Różańskiego, napar z waleriany wykazuje znikome działanie uspokajające. Metodą, która naprawdę może pomóc przy bezsenności, jest za to nalewka.

Przepis na nalewkę z kozłka lekarskiego – nalewka walerianowa

Autorka książki ‘’O czym szumią zioła’’, Ruta Kowalska, podaje taki przepis:

Weź 1 szklankę rozdrobnionych, świeżych kłączy i korzeni kozłka i zalej 5 szklankami alkoholu 70%. Słój szczelnie zamknij i pozostaw na miesiąc w miejscu ciemnym, w temperaturze pokojowej. Codziennie wstrząsaj naczyniem. Następnie przecedź zawartość przez sito. Ziołową masę dokładnie odciśnij. W przypadku bezsenności zażywaj 15 ml nalewki w połowie szklanki wody na godzinę przed udaniem się do łóżka.

Nalewkę z kozłka możecie spotkać również jako krople walerianowe. Przed ich zakupem upewnijcie się jednak, że to jest produkt dobrej jakości.

Możecie też próbować innych roślin, jak rumianek, lipa czy popularne przy bezsenności (zwłaszcza w Iranie) fiołki.

Jak stosować zioła na sen?

Zioła na sen mogą być stosowane w formie:

• naparów, 
• nalewek, 
• kąpieli,
• olejków eterycznych.

Każdą metodą dobierajcie z uwzględnieniem właściwości danej rośliny.

Zacznij od małych dawek i w razie potrzeby stopniowo je zwiększaj, obserwując reakcję organizmu. Najlepiej sięgać po wyciszające zioła około 30 minut przed planowanym położeniem się spać. W tym czasie nie używajcie telefonu, nie oglądajcie filmów i nie słuchajcie głośnej muzyki. Twórzcie swoje własne rytuały, które dzięki regularności pozwolą Wam coraz łatwiej zapadać w sen.

Łączenie różnych ziół może wzmocnić ich działanie nasenne. Popularne kombinacje to melisa z rumiankiem czy lawenda z kozłkiem lekarskim. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie zioła dobrze się ze sobą komponują. Bezpieczniej jest zacząć od pojedynczych ziół, a dopiero potem eksperymentować z mieszankami.

Napary ziołowe zwykle przygotowuje się zalewając 1-2 łyżeczki suszu wrzątkiem i parząc przez 5-10 minut. W przypadku gotowych preparatów, zawsze należy stosować się do zaleceń producenta.

Sprawdź jak przygotować herbatkę ziołową >>

Mieszanka ziół na sen

Składniki na czajnik 500 ml:

• 500 ml wody
• 1 spora łyżka liści melisy
• 1-2 kwiatostany lawendy lub szczypta lawendy suszonej
• 1 łyżka kwiatów lipy
• 1-2 plasterki cytryny – opcjonalne, ale polecane

Najlepiej korzystać z roślin świeżych. Jeśli macie dostęp tylko do suszonych, polecam zacząć od połowy podanych tu ilości.

Przygotowanie:

Zagotowujemy wodę, ściągamy z ognia i czekamy chwilę, aby nieco przestygła.

Wkładamy pachnące zioła do naczynia. Zalewamy wodą. Przykrywamy spodeczkiem i zaparzamy przez 2-3 minuty (im krócej, tym łagodniejszy będzie smak). Pijemy od razu lub przecedzamy (chyba że od razu używacie siteczka do zaparzania) i czekamy, aż nieco przestygnie.

Wariacje:

• Jeśli potrzebujecie dodatkowego wzmocnienia układu nerwowego i wyciszenia, polecam Wam gorąco dodanie zielonego ziela owsa, a najlepiej owsa w fazie mlecznej, czyli wtedy, kiedy ziarniaki owsa dopiero się formują i są bardzo odżywcze.
• Jeśli chcecie posłodzić herbatkę, najlepiej jest poczekać, aż jej temperatura spadnie do około 40-50 stopni (im mniej, tym lepiej) i posłodzić ją miodem lipowym.

Herbata na sen

Aromaterapeutka i zielarka, Klaudyna Hebda, skomponowała specjaną mieszankę ziołową, które ma za zadanie wspierać zdrowy i głęboki sen. Suplement diety w formie herbatki Na dobry sen zawiera aż 11 ziół, w tym:

• ziele męczennicy cielistej,
• rumianek pospolity,
• kwiat lipy,
• szyszki chmielu zwyczajnego,
• melisę lekarską.

W składzie znajduje się również Ashwaganda – adaptogen, który pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem.

Uczyń z przygotowania i picia herbatki wieczorny rytuał, które da sygnał dla Twojego systemu nerwowego, że nadchodzi pora snu.

Zioła na sen – bezpieczeństwo stosowania

Mimo naturalnego pochodzenia, zioła mogą wchodzić w interakcje z lekami i powodować skutki uboczne. Osoby przyjmujące leki nasenne, przeciwdepresyjne czy przeciwzakrzepowe powinny skonsultować stosowanie ziół z lekarzem. Kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz osoby z chorobami przewlekłymi również powinny zachować szczególną ostrożność.

Odkryj więcej naturalnych sposobów na lepszy sen >>

Poznaj również najlepsze zioła na odporność >>

***

Wpis nie jest poradą lekarską, a jedynie zbiorem wiedzy o ziołolecznictwie oraz aromaterapii. W przypadku pogarszającej się jakości snu, najlepiej skonsultować się ze specjalistą.

Źródła:

Jewett, B. E., Sharma, S. (2023). Physiology, GABA. StatPearls. StatPearls Publishing.

Kowalska R. O czym szumią zioła. Podręcznik ziołolecznictwa. Tom 1. Yoplo, Grabowo 2021.

Olsen, R. W., DeLorey, T. M. (1999). GABA Receptor Physiology and Pharmacology. In: Siegel, G. J., Agranoff, B. W., Albers, R. W., et al., editors. Basic Neurochemistry: Molecular, Cellular and Medical Aspects. 6th edition. Philadelphia: Lippincott-Raven.

Różański, H. Medycyna dawna i współczesna. [Internet]. https://rozanski.li