Ochrona przed kleszczami – Najnowsze metody i środki zapobiegawcze, których należy się trzymać

Najnowsze badania wykazują wysoką skuteczność naturalnych olejków eterycznych w walce z kleszczami, komarami oraz innymi – wyjątkowo uciążliwymi dla nas owadami. Spośród wszystkich przebadanych zapachów najbardziej efektywnymi odstraszaczami insektów i pajęczaków okazują się: lawenda, eukaliptus, cytrusy, drzewo herbaciane, rozmaryn i mięta, które są głównymi składnikami wielu preparatów na komary i kleszcze. Olejki stanowią też skuteczną alternatywę dla znanych od dawna repelentów wykorzystujących DEET, IR3535 czy pikarydynę. 

Badania nad najskuteczniejszym preparatem na kleszcze dla ludzi wciąż trwają. Ich wyniki przynoszą coraz więcej rozwiązań, choć w zakresie działania naturalnych mechanizmów odstraszających kleszcze i komary ciągle jest jeszcze wiele niewiadomych i sporo do zrobienia. Między innymi z tego powodu warto stosowanie preparatów na komary i kleszcze zawsze uzupełniać dodatkowo innymi środkami ochrony, jak choćby odpowiednia odzież i obuwie, oraz starannie sprawdzać skórę każdorazowo po możliwym kontakcie z pajęczakami.

Nowoczesne metody ochrony przed kleszczami

Ochrona przed kleszczami stała się w dzisiejszych czasach nieodłącznym elementem dbania o zdrowie. Sezon ich występowania w ostatnich latach sukcesywnie się wydłuża wraz z ocieplaniem się klimatu i coraz wyższymi temperaturami powietrza – zarówno wiosną, jak i jesienią, a choroby przenoszone przez te pajęczaki nadal są bardzo groźne. Zastanówmy się zatem, czym i jak odstraszyć kleszcze…

Wybierając spośród różnych sposobów na kleszcze, które możemy stosować, aby chronić się przed ukąszeniami, coraz częściej kierujemy się obecnie ku naturalnym rozwiązaniom, takim jak olejki eteryczne, repelenty elektroniczne czy wybór odpowiednich „na komary i kleszcze” roślin do ogrodu. Wszystkie wykazują pewną skuteczność, ale niektóre warto połączyć z innymi metodami, aby zwiększyć tym samym swoje szanse na uniknięcie intruzów na skórze.

• Nowoczesne impregnaty dają możliwość zabezpieczenia tkanin preparatami (przeważnie z permetryną w składzie) pozwalającymi na odstraszenie kleszczy, komarów oraz innych insektów na pewien czas. Określa się go zazwyczaj w tygodniach (maksymalnie to około 6 tygodni) lub w liczbie prań zaimpregnowanej w taki sposób odzieży (na przykład do 6 prań).
• Repelenty elektroniczne to urządzenia emitujące ultradźwięki, które odstraszają kleszcze, komary i inne owady. Zazwyczaj są poręczne – niewielkie i lekkie, dlatego możemy je dość wygodnie nosić przy sobie w sezonie kleszczowym. Tego typu rozwiązania mają wielu zwolenników, mimo że ich skuteczność jest… różna.
• Pomocne bywają również aplikacje oferujące interaktywne mapy, na których użytkownicy mogą na bieżąco śledzić obszary występowania kleszczy oraz raportować swoje obserwacje. Te nowoczesne narzędzia pomagają w świadomym planowaniu aktywności na świeżym powietrzu i unikaniu miejsc z wysokim ryzykiem ukąszeń.

Naturalne i skuteczne metody ochrony przed kleszczami

Nowoczesność nie zawsze musi iść w parze z chemicznymi, wysokowydajnymi środkami ochrony. Istnieje kilka naturalnych sposobów na kleszcze, które nie tylko skutecznie je odstraszają, ale także dbają o nasze zdrowie i o środowisko.

• Pielęgnacja otoczenia – naturalne metody ochrony przed kleszczami obejmują między innymi kontrolę nad środowiskiem, w którym mogą rozmnażać się te pajęczaki. Dbanie o trawnik oraz utrzymywanie czystości wokół domu pomagają realnie zmniejszyć ryzyko wystąpienia kleszczy w tych miejscach, w których lubimy przebywać.
• Rośliny na kleszcze i komary – odpowiednio dobrane nasadzenia w przydomowym ogrodzie i na tarasie, jak lawenda, aksamitki, kocimiętka, rozmaryn, mięta, wrotycz i wiele innych intensywnie pachnących roślin, także pomagają w ograniczaniu populacji intruzów wokół naszego domu.
• Odzież ochronna – wybierając się na wycieczkę do lasu lub organizując piknik na łące, nie zapominajmy o odpowiedniej odzieży osłaniającej ciało, obuwiu zakrywającym stopy oraz o nakryciu głowy. Oczywiście sama odzież może okazać się niewystarczającą ochroną, ponieważ kleszcze sprawnie wędrują również po ubraniu, szukając ciepłych i wilgotnych miejsc na ciele. Zabezpieczajmy się więc dodatkowo skutecznym, naturalnym repelentem.

Olejki eteryczne na kleszcze

Postępujące zanieczyszczenie środowiska coraz częściej sprawia, że chętnie poszukujemy, a właściwie powracamy do naturalnych rozwiązań. Zamiast więc sięgać po typową „broń chemiczną”, stosujemy raczej na przykład eteryczne olejki odstraszające kleszcze. Jaki olejek na kleszcze sprawdza się najlepiej? Olejek lawendowy, zapachy cytrusowe, eukaliptusowy, miętowy, rozmarynowy, z drzewa herbacianego… To tylko przykłady aromatów, które nawet do dwóch godzin utrzymają kleszcze i komary z dala od naszej skóry. Co prawda działają one nieco krócej niż wiele repelentów chemicznych, ale spryskiwanie odzieży aromatycznym olejkiem co kilka godzin to raczej niewielka cena za naturalną, bezpieczną i do tego tak przyjemną dla zmysłów metodę ochrony zdrowia, nieprawdaż?

Preparaty bez DEET przeciw kleszczom

Nie trzeba używać preparatów z DEET, żeby ochronić się przed kleszczami. Istnieje kilka opcji, które nie tylko skutecznie odstraszają te uporczywe stworzenia, ale także nie obciążają skóry chemicznymi substancjami. Ich działanie oparte jest na zawartości określonych olejków eterycznych, pikarydyny lub innych związków wykazujących działanie podobne do działania DEET. Wśród przyjemnych dla nas i najbardziej skutecznych olejków odstraszających kleszcze i komary swoim aromatem są wspomniane już: olejek lawendowy, olejek pomarańczowy i inne olejki cytrusowe, olejek z mięty pieprzowej oraz inne olejki o świeżym, ziołowym zapachu (rozmaryn, eukaliptus, drzewo herbaciane…).

Bardzo skutecznym sposobem na kleszcze okazują się mieszanki kilku różnych olejków, jak na przykład ta wykorzystana w płynie NUTTA. To preparat odstraszający kleszcze i komary, który ma w swoim składzie citriodiol (czyli olejek z eukaliptusa cytrynowego), olejek lawendowy, olejek z drzewa herbacianego, olejek rozmarynowy, geraniowy i grapefruitowy. Taka kompozycja zapewnia doskonałą ochronę przed kleszczami nawet do 5 godzin oraz dodatkowo do 4 godzin przed komarami. Pamiętajmy jednak, że produktów biobójczych zawsze należy używać przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności, oraz że przed każdym użyciem trzeba przeczytać etykietę, by zapoznać się z informacjami na temat danego produktu i sposobu jego stosowania (aplikowanie, dawkowanie i inne zalecenia).

Badania nad możliwościami wykorzystania olejków i ich połączeń wciąż trwają, a wyniki przynoszą ciekawe odpowiedzi. Stwierdzono na przykład, że łączenie tego samego olejku z innymi ma w niektórych przypadkach działanie wzmacniające w zakresie odstraszania kleszczy (reakcja synergiczna), w innych natomiast występuje reakcja antagonistyczna, czyli przynajmniej jeden ze składników traci wtedy „swoją moc” lub wykazuje osłabione działanie. Widać to między innymi przy mieszaniu olejków Manuka, oregano i olejku z pączków goździków. Połączenie olejków eterycznych Manuka i oregano ma silniejsze działanie odstraszające komary i kleszcze (synergia), podczas gdy mieszanka olejków Manuka i goździkowego odstrasza owady słabiej niż każdy z tych olejków z osobna (reakcja antagonistyczna). Ponadto dowiedziono, że dodawanie waniliny do różnych olejków eterycznych znacznie wydłuża ich czas działania jako repelentu.

Co na kleszcze dla niemowląt?

Wspomniane wcześniej środki ostrożności obowiązujące przy stosowaniu różnych repelentów dotyczą przede wszystkim (choć oczywiście nie tylko) osób wrażliwych (na przykład tych ze skłonnościami do alergii skórnych) oraz najmłodszych. Większość repelentów można stosować u dzieci dopiero po ukończeniu przez nie roku lub nawet 24 miesięcy. Co zatem mamy na kleszcze dla niemowląt? Tutaj kluczowy jest zdrowy rozsądek. W sezonie letnim noworodki i niemowlaki najlepiej przede wszystkim trzymać z daleka od tych miejsc, w których występują kleszcze. Poza tym trzeba je odpowiednio ubierać, montować w wózkach gęste moskitiery i starannie każdego dnia przeglądać skórę malucha. Bezpiecznym repelentem na bazie olejków eterycznych można spryskiwać bezpośrednie otoczenie dziecka (wózek, kocyk czy wybrane przedmioty…).

Repelenty z ikarydyną

Jeśli szukamy alternatywy dla preparatów z DEET, repelenty zawierające ikarydynę mogą być dobrą opcją. Ikarydyna (pikarydyna) to skuteczny składnik odstraszający owady, a także kleszcze, przed którymi można się w ten sposób ochronić bez używania substancji chemicznych drażniących skórę. Ikarydynowe preparaty na komary i kleszcze po jednorazowym użyciu zapewniają ochronę przez kilka godzin. Są uznawane za bezpieczne dla dzieci powyżej 2. roku życia oraz dla zwierząt domowych.

Bezpieczne metody ochrony przed kleszczami

Bezpieczne dla naszego zdrowia metody skutecznie odstraszające kleszcze obejmują działanie na kilku polach: stosowanie repelentów (najlepiej tych opartych na naturalnych składnikach), zakładanie odzieży z długim rękawem i nogawkami, zakrytych butów, noszenie nakrycia głowy osłaniającego również kark, regularne sprawdzanie ciała po każdej ekspozycji na ewentualne działanie kleszczy, a także… uprawianie właściwych roślin.

Otoczenie, w którym żyjemy, może być potencjalnym rajem dla kleszczy (zarośla, wysoka trawa, dużo zacienionych i wilgotnych miejsc, które kleszcze uwielbiają). Możemy też nieco utrudnić im życie, sadząc rośliny, których nie znoszą. Jakiego zapachu nie lubią kleszcze? Najlepsze „rośliny na kleszcze” to lawenda, większość intensywnie pachnących ziół, aksamitki. Co prawda, na efekt odstraszający kleszcze trzeba w tym przypadku trochę poczekać, aż wszystko urośnie, jednak świadomość, że kleszcze będą się źle czuć w naszym ogrodzie i raczej się w nim nie rozgoszczą, znacznie poprawi nasze samopoczucie i komfort przebywania w zielonym otoczeniu domu.

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6189689/