Krwawnik pospolity

Opis - Krwawnik pospolity

Krwawnik to wieloletnia bylina z rodziny astrowatych. Osiąga wysokość od 30 do 70 cm, a jej rozłożyste, pióropuszowate liście rosną obficie na prostym, wytrzymałym, pionowym pędzie, stając się coraz mniejsze w kierunku do góry rośliny. Łodygi są długie i wełnisto owłosione, także na liściach, zwłaszcza gdy te są młode, ale stają się ledwo zauważalne w miarę dojrzewania rośliny. Liście chociaż wyglądają jakby były liczne, to tak naprawdę są po prostu wyżłobione w bardzo specyficzny sposób, czego sens można odnaleźć w ludowych nazwach krwawnika „tysiącliść”, a nawet w jego epitecie gatunkowym – millefolium, z łaciny, milion liści. Krwawnik rozmnaża się przez kłącza, dzięki czemu każda roślina może mieć wiele pędów kwiatowych. Od lata do jesieni krwawnik zdobi się białymi kwiatostanami, złożonymi z wielu małych kwiatów, tworzących płaskie grona na końcu pędu. Istnieje wiele odmian krwawnika charakteryzujących się kwiatostanami o różnych kolorach, np. różowych i żółtych, które zazwyczaj są hodowane dla ozdoby, ale zdarza się, że można natrafić na takie okazy także w naturze. Krwawnik pospolity można znaleźć praktycznie wszędzie, głównie na polach, łąkach i pastwiskach, a czasami w rzadkich lasach, oraz wszędzie tam, gdzie ziemia została zaburzona. Roślina ta jest odporna zarówno na wysokie, jak i niskie temperatury oraz na suszę; jednak nie lubi wyjątkowo mokrej gleby.

Historia - Krwawnik pospolity

Krwawnik swoją łacińską nazwę gatunkową, Achillea, zawdzięcza herosowi Achillesowi. Według legend, matka Achillesa, nereida (nimfa oceanu) Thetis, udała się na granicę ziemi i podziemi, gdzie płynęła rzeka Styks. Do wody wrzuciła krwawnik i wykąpała w niej swoje dziecko, a następnie natarła jego ciało pokarmem bogów, ambrozją. Chociaż nie zapewniło to Achillesowi nieśmiertelności, dzięki tej kąpieli stał się wyjątkowo silny. Krwawnik pojawia się dalej w owianej mitami i legendami wojnie trojańskiej – heros miał tam pełnić funkcję nie tylko taktyka, ale też lekarza polowego. Do leczenia zranionych żołnierzy używał krwawnika. Mówi się, że robił dokładnie to samo, co jego matka – łączył go z wodą, którą przemywał zranienia, zatrzymywał krwawienie i leczył inne urazy.

Na czasach antycznych sława krwawnika się nie kończy – w podobny sposób mieli go używać żołnierze w trakcie Pierwszej Wojny Światowej, oraz amerykańskiej Wojny Secesyjnej. W tradycjach anglosaskich był nazywany cure-all – leczący wszystko. Wierzono, że regularne stosowanie eliksirów przygotowanych z krwawnika wyleczy bóle, choroby, będzie chronić człowieka przed złym, a nawet może pomóc w zdobyciu różnych ponadprzeciętnych mocy. Nawet Awicenna, słynny perski uczony, lekarz i filozof, miał polecać inhalacje krwawnikiem w przypadku problemów z zatokami i przy migrenach.

Właściwości - Krwawnik pospolity

1. Krwawnik wykazuje działanie przeciwzapalne – badaniom klinicznym poddano macerat olejowy z krwawnika i sprawdzono jego działanie na 23 ochotnikach, których skórę wcześniej podrażniono 8% laurylosiarczanem sodu (SLS). Maceraty przygotowano na dwa sposoby, jeden na oleju słonecznikowym. W obu przypadkach efekty były pozytywne i po siedmiu dniach stosowania stan zapalny został wyeliminowany. Dodatkowo badacze zauważyli, że po trzech dniach skóra była o wiele bardziej nawilżona. Tych efektów nie zaobserwowano w grupach kontrolnych, które używały czystych olejów (Tadić et al., 2017). Badania in vitro wykazały, że za to działanie odpowiedzialne są flawonoidy krwawnika, które oddziałują na mediatory stanu zapalnego, prostaglandyny (Tunón et al., 1995).
2. W badaniach in vitro flawonoidy zawarte w krwawniku (głównie kwercetyna, apigenina i luteolina) wykazywały działanie rozkurczowe na wyizolowanych jelitach świnek morskich. Na podstawie wyników tych badań stwierdzono, że obecność odpowiedzialnych za to działanie substancji jest wystarczająco dużo, aby podobny efekt na jelitach uzyskać za pomocą naparu z krwawnika (Lemmens-Gruber et al., 2006).
3. W badaniach in vivo na szczurach, napar z ziela krwawnika wykazywał działanie ochronne na żołądek i chronił przed powstawaniem wrzodów. Efekt był w dużej mierze zależny od dawki, najlepsze efekty zaobserwowano przy 32 mg/kg. Nie zaobserwowano jego toksyczności nawet przy częstym stosowaniu (Cavalcanti et al., 2006). Badania in vitro pokazały, że niektóre substancje czynne (flawony) mogą mieć działanie żółciopędne. Według autorów, ten efekt można uzyskać stosując tradycyjne preparacje z krwawnika, czyli napary i nalewki (Benedek et al., 2006).
4. Napar z krwawnika może działać hemeostatycznie – skracając czas zwapniania krwi (proces kluczowy dla krzepnięcia krwi) do 43%, w porównaniu z substancją kontrolną, w badniu in vitro. Stwierdzono, że kwitnące ziele ma najmocniejsze działanie hemostatyczne. Co ciekawe, sok wyciskany ze świeżego ziela miał działanie zupełnie odwrotne i przedłużał proces krzepnięcia (Sellerberg & Glas 2000).
5. Badaniu in vivo na szczurach poddano napar z krwawnika w różnych dawkach. Wykazano, że w zależności od dawek wywołuje efekt przeciwbólowy, poprzez redukcję odczuwania bólu. Porównywano działanie naparu z aspiryną i zauważono, że jest on bardziej skuteczny w przypadku bólu wynikającego z bezpośredniej stymulacji nerwów. Jeżeli chodzi o ból spowodowany stanem zapalnym, efekt był porównywalny do aspiryny (Noureddini & Rasta, 2008).
6. Różne rodzaje ekstraktów z krwawnika wykazały działanie przeciwbakteryjne na różnych szczepach bakterii, oraz przeciwgrzybicze. Działają one przeciwko bakteriom takim jak: S. aureus, E. coli, K. pneumoniae, P. aeruginosa i S. enteritidis. Pośród grzybów możemy wymienić A. niger i C. albicans (Stojanović et al., 2005). To samo działanie zaobserwowano także na 15 różnych szczepach Gram-ujemnej bakterii Helicobacter pylori (Mahady et al., 2005).
7. Ale na tym się nie kończy – krwawnik ma jeszcze kilka innych działań. Do takich możemy zaliczyć przeciwproliferacyjne (Csupor-Löffler et al., 2009), hepatoprotekcyjne (Yaeesh et al., 2006), antyoksydacyjne, szczególnie w przypadku hydrolatu krwawnikowego (Parejo et al., 2002). Krwawnik także działa przeciwnadciśnieniowo obniżając tętnicze ciśnienie krwi i lekko relaksująco (Khan & Gilani, 2011).

Zastosowanie - Krwawnik pospolity

Skład chemiczny - Krwawnik pospolity

• garbniki 3-4% (taniny zagęszczone i hydrolizowalne)
• olejek eteryczny 0,3-1,4% (achilicyna, sabinen, β-myrcen, kamfora, β-kariofilen)
• flawonoidy (apigenina, luteolina, rutyna, kwercetyna)
• aminokwasy (alanina, leucyna, lizyna)
• kwasy tłuszczowe (linolowy, palmitynowy, oleinowy)
• kwasy fenolowe (kawowy, salicylowy)
• witaminy (kwas askorbinowy i foliowy)
• alkaloidy (achiceina, achilleina, cholina)
• cukry (glukoza, mannitol, sacharoza)
• poliacetyleny
• saponiny

Dawkowanie - Krwawnik pospolity

Bezpieczeństwo przy stosowaniu - Krwawnik pospolity