Jak propolis wspiera odporność organizmu – naturalne wsparcie układu immunologicznego

Propolis jest często traktowany, podobnie jak czosnek, jako naturalny antybiotyk. Od tysięcy lat stosuje się go w medycynie ludowej, a współcześnie jego właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne są również potwierdzone w licznych badaniach naukowych. Działanie propolisu na odporność jest tak szerokie i uniwersalne, że ciągle pozostaje on przedmiotem wielu prac. Skąd bierze się jego moc? Propolis zawiera flawonoidy, kwasy fenolowe, witaminy, mikro- i makroelementy oraz inne bioaktywne substancje, które codziennie stoją na straży naszego zdrowia i pomagają przy wielu dolegliwościach, w tym również tych najbardziej popularnych – w sezonowych infekcjach. Jak prawidłowo stosować propolis na przeziębienie?

Czym jest propolis i jak wpływa na układ odpornościowy

Propolis, inaczej nazywany kitem pszczelim, jest naturalną mieszaniną żywicy (50-80% składu), pyłku, innych substancji wytwarzanych przez pszczoły, witamin i mikroelementów. Owady wykorzystują kit do zabezpieczania swojego ula. Dla nas to prawdziwy skarb natury – propolis działa jak naturalna tarcza ochronna: ma silne właściwości przeciwzapalne i wzmacnia naszą odporność. 

Propolis w walce z infekcjami jest ceniony za swoje silne właściwości antybiotyczne. Wykazuje pozytywny wpływ na nasz układ immunologiczny. Badania pokazują, że dzięki niemu rośnie liczba makrofagów i ich zdolność do fagocytozy. Wzrasta też aktywność przeciwwirusowa interferonu, a grasica jest dodatkowo stymulowana. Za te wszystkie dobroczynne właściwości kitu pszczelego odpowiadają zawarte w nim polifenole takie jak flawonoidy oraz kwasy fenolowe i ich estry.

Właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe propolisu

W 2018 roku Al-Ani i współpracownicy wykazali, że propolis pochodzący z Niemiec, Irlandii i Czech skutecznie zwalcza między innymi bakterie Staphylococcus aureus, w tym jego odporny na metycylinę szczep – MRSA. Wszystko za sprawą związków, które działają ochronnie zarówno w przypadku pszczół, jak i ludzi: flawonoidów, kwasów fenolowych i estrów. Bardzo interesującą właściwością propolisu jest jego zdolność wzmacniania działania niektórych antybiotyków. Badania przeprowadzono na propolisie pochodzącym z Irlandii. Zwiększył skuteczność wankomycyny i oksacyliny, stosowanych w leczeniu średnich i ciężkich zakażeń bakteryjnych. Równie skuteczny okazał się w walce z wieloma wirusami. Pochodzący z różnych krajów materiał (między innymi z USA i Irlandii) skutecznie zwalczał wirusa opryszczki pospolitej typu 2 (HSV-2) i HSV-1. 

Dla informacji dodajmy jedynie, że badania propolisu dowiodły również jego skuteczności w zwalczaniu niektórych grzybów powodujących infekcje płucne. Kit pszczeli wpływa na strukturę grzybni, hamując jej wzrost i uszkadzając ją. To szerokie spektrum działania sprawia, że propolis ma ogromny potencjał, nie do końca jeszcze przez nas poznany.

Jak stosować propolis na co dzień, by naturalnie wzmocnić odporność

Na co dzień można stosować propolis w formie kilku kropli ekstraktu dodanych do ciepłej wody, herbaty lub miodu, w formie maści, nalewki, wyciągu lub innej. Ważne, aby nie stosować czystego, surowego propolisu, ponieważ jego działanie może być zbyt silne. Propolis (w dowolnej postaci) można stosować raz lub dwa razy dziennie w celach profilaktycznych, na przykład kilka kropli wyciągu propolisu na spirytusie rozcieńczonego w szklance wody lub soku. To wystarczy, aby wzmocnić układ odpornościowy (oczywiście po dłuższym czasie stosowania). Szybszym sposobem jest użycie na przykład gotowych kapsułek (suplement propolis). Ich zaletą jest precyzyjna dawka i łatwość stosowania. Propolis można aplikować również dzieciom – oczywiście w dawce dostosowanej do ich wieku. Przed pierwszym użyciem warto wykonać próbę uczuleniową, zwłaszcza u osób, które mają skłonność do alergii lub w przeszłości pojawiła się u nich niepożądana reakcja na miód.

Jak wykonać próbę uczuleniową?

Odrobinę preparatu (tego, którego zamierzamy użyć) należy nanieść na delikatne miejsce, najczęściej zgięcie łokcia, skórę za uchem lub na wewnętrzną część przedramienia. Jeżeli pojawi się odczyn (zaczerwienienie, swędzenie, wyprysk, nudności czy ból głowy) oznacza to, że jest reakcja niepożądana. Na szczęście preparaty z propolisem są na ogół dobrze tolerowane, nawet przy dłuższym stosowaniu.

Suplementy z propolisem – czy to skuteczny sposób na wsparcie odporności?

Naturalne suplementy na odporność z propolisem, dzięki skoncentrowanej formie kapsułek czy tabletek, mogą dostarczyć organizmowi odpowiednią porcję dobroczynnej substancji bez konieczności samodzielnego przygotowywania naparów czy ekstraktów. To wygodne i szybkie rozwiązanie, które sprawdza się praktycznie w każdym przypadku, i dobry sposób na wzmocnienie odporności, z małym zastrzeżeniem: wybrany suplement powinien mieć dobry skład (bez sztucznych dodatków, barwników itp.) i pochodzić z pewnego źródła. Pamiętajmy, że skuteczność działania zależy w tym przypadku od jakości preparatu.

Jak propolis działa przeciwko infekcjom wirusowym i bakteryjnym?

Obecne w propolisie flawonoidy wykazują działanie antybakteryjne, blokując rozwój szkodliwych bakterii, które mogą wywoływać infekcje. Z kolei kwasy fenolowe ograniczają namnażanie wirusów. Hamują więc rozwój infekcji, nie dopuszczając do jej gwałtownego rozwoju. W badaniach wykazano, że propolis spowalnia między innymi wirusa HIV, ograniczając jego replikację. Jest również pomocny przy walce z COVID-19, łagodząc objawy i zmniejszając obciążenie wirusowe. Ponadto propolis tworzy fizyczną barierę ochronną na powierzchni błon śluzowych, co utrudnia patogenom dostęp do organizmu. Zwalcza też bakterie Gram-dodatnie. Aktywne związki zawarte w propolisie oddziałują na ściany komórkowe bakterii. Dodatkowo tworzy on na powierzchni ciała barierę, fizycznie blokującą patogeny przed dostaniem się do nabłonka oddechowego i innych delikatnych tkanek.

Domowe przepisy na napoje z propolisem wspierające odporność

Istnieje wiele sprawdzonych, naturalnych sposobów na wzmocnienie odporności. Domowe napoje z propolisem to jeden z nich. Oto, co polecamy…

Jak zrobić wyciąg z propolisu?

Składniki:

• 50 g propolisu
• 350 ml spirytusu
• 150 ml przegotowanej wody

Przygotowanie:

Rozdrobniony kit pszczeli zmieszaj ze spirytusem i przegotowaną wodą. Przechowuj w temperaturze pokojowej, w zaciemnionym miejscu, przez co najmniej 14 dni. Codziennie wstrząśnij. Po 14 dniach wstaw nalewkę do lodówki na 24 godzinny, a następnie przecedź. Powstały wyciąg propolisowy przechowuj w ciemnej, szklanej butelce, w temperaturze pokojowej, w zaciemnionym miejscu. W celach profilaktycznych (propolis na odporność) pij 1-2 razy dziennie kilka-kilkanaście kropli rozpuszczonych w szklance herbaty, wody lub soku. W czasie infekcji ilość tę można zwiększyć do 20 kropli.

Miodowa herbata z propolisem i cytryną

Składniki:

• filiżanka ciepłej (nie wrzącej) herbaty, najlepiej ziołowej, jak rumianek czy lipa
• 1 łyżeczka miodu
• 3-5 kropli ekstraktu z propolisu
• plaster cytryny lub pomarańczy
• opcjonalnie szczypta cynamonu lub imbiru

Przygotowanie:

Dodaj do herbaty miód, kilka kropli propolisu oraz plaster cytryny. Wszystko delikatnie wymieszaj i gotowe! Miód i propolis tworzą silny duet przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy, a cytryna dostarcza witaminy C.

Napój imbirowy z propolisem i kurkumą

Składniki:

• 1 szklanka ciepłej wody
• 1 łyżeczka startego świeżego imbiru
• 1/2 łyżeczki kurkumy (może być świeża lub suszona)
• 1 łyżeczka miodu
• 3-5 kropli ekstraktu z propolisu
• opcjonalnie szczypta czarnego pieprzu dla lepszego przyswajania kurkumy

Przygotowanie:

W ciepłej wodzie wymieszaj imbir, kurkumę i miód, a na koniec dodaj kilka kropli propolisu. Napój ten ma działanie rozgrzewające, a propolis oraz kurkuma uodparniają i łagodzą stany zapalne.

Owocowy eliksir z propolisem i sokiem z malin

Składniki:

• 1 szklanka ciepłej wody
• 2 łyżki naturalnego soku z malin (może być domowy lub dobrej jakości ze sklepu)
• 1 łyżeczka miodu
• 3-5 kropli ekstraktu z propolisu

Przygotowanie:

Zmieszaj wszystkie składniki. Maliny mają właściwości przeciwgorączkowe, a propolis działa wzmacniająco i antybakteryjnie – to idealne połączenie na chłodne wieczory.

Bibliografia:

1. Holderna-Kędzia, E., Kędzia, B. (2022). Immunostymulujące właściwości propolisu. Pasieka, 2(46), 46-48.
2. Noskowicz-Bieroniowa H. (2009). Co może miód? Agencja Wydawniczo-Usługowa „Emilia”, Kraków.
3. Wrońska, A. K., Kuna, A. (2023). Przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe działanie propolisu. Przegląd literatury. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 72(1), 71–78. 
4. Zulhendri, F., Chandrasekaran, K., Kowacz, M., Ravalia, M., Kripal, K., Fearnley, J., Perera, C. O. (2021). Antiviral, Antibacterial, Antifungal, and Antiparasitic Properties of Propolis: A Review. Foods (Basel, Switzerland), 10(6), 1360.