Olejek z dzikiego oregano – naturalne wsparcie dla układu odpornościowego

Czy oregano jest zdrowe? Olejek z dzikiego oregano od lat cieszy się reputacją naturalnego środka wspierającego zdrowie, zwłaszcza w kontekście układu odpornościowego. Jego właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i przeciwzapalne czynią go popularnym wyborem w działaniach prozdrowotnych. Przyjrzyjmy się bliżej olejkowi na odporność. Czy rzeczywiście jest skuteczny, jak należy go stosować i na co przy tym uważać?

Olejek z dzikiego oregano jest otrzymywany poprzez destylację parą wodną z suszonych liści i kwiatów. Proces produkcji olejku obejmuje zebranie surowca, suszenie, destylację oraz oczyszczenie i rozcieńczenie. Miejsce zebrania oregano ma duży wpływ na zawartość poszczególnych związków w pozyskiwanym z niego olejku: karwakrolu, tymolu, para-cymenu, gamma-terpinenu i linalolu. Dzikie oregano rosnące w górskich rejonach Turcji cechuje najwyższa zawartość karwakrolu. Końcowe właściwości aplikowanego prozdrowotnie olejku oregano na odporność (lub stosowanego na przykład przy infekcji górnych dróg oddechowych) zależą przede wszystkim od karwakrolu i tymolu.

Jak olejek z oregano wpływa na układ odpornościowy?

Umiejętnie stosowany – wpływa doskonale na odporność! Oregano jest znane ze swoich prozdrowotnych właściwości już od czasów starożytnego Rzymu, Egiptu czy Grecji. Współczesne badania laboratoryjne sugerują, że działanie to zawdzięcza zawartości karwakrolu i tymolu, które aktywnie wspierają układ odpornościowy, zwalczając chorobotwórcze drobnoustroje oraz redukując stany zapalne w organizmie. 

Okazuje się, że olejek z oregano jest skuteczny w hamowaniu wzrostu niektórych szczepów bakterii – między innymi Listeria monocytogenes, Escherichia coli, Enterobacter, Bacillus, Candida… To sprawia, że jest on przydatny nie tylko w medycynie i wspieraniu odporności, ale również w przemyśle spożywczym (w procesie przedłużania trwałości żywności, na przykład surowego mięsa czy ryb) oraz w branży kosmetycznej i farmaceutycznej, które korzystają z dobrodziejstw oregano od lat.

Przyjrzyjmy się najważniejszym składnikom olejku z oregano, którym zawdzięcza on swoje dobroczynne właściwości…

• Karwakrol – badania wykazują, że ma silne właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne; wspiera również odporność poprzez stymulowanie produkcji komórek odpornościowych i zwiększenie ich zdolności do zwalczania infekcji; działa ochronnie na komórki wątroby oraz rozkurczowo na ściany naczyń krwionośnych, obniżając ciśnienie tętnicze krwi; w dzikim oregano jest go zdecydowanie najwięcej (nawet ponad 80%). 
• Tymol – kolejny ważny składnik olejku z oregano; podobnie jak karwakrol wykazuje silne właściwości przeciwgrzybicze; działa również przeciwzapalnie, wspomagając układ odpornościowy; tymol stosuje się między innymi w pastach do zębów, płukankach do ust oraz w endodoncji (do odkażania kanałów korzeniowych); poza wspieraniem odporności wykazuje on działanie przeciwpróchnicze. 
• Związki fenolowe – działają jako przeciwutleniacze, pomagając w ochronie komórek przed uszkodzeniem wywołanym przez wolne rodniki; dodatkowo związki fenolowe wspomagają układ odpornościowy poprzez regulację reakcji immunologicznych organizmu.

Działanie olejku z oregano na układ odpornościowy może więc obejmować zarówno bezpośrednie zwalczanie infekcji, jak i zmniejszanie stanów zapalnych oraz wspieranie procesów obronnych organizmu. Dokładne zrozumienie wszystkich mechanizmów działania oregano wymaga dalszych badań, choć i tak olejek z oregano jest jednym z tych olejków, którym dotychczas poświęcono najwięcej prac naukowych. 

Zobacz też, jak działa olejek z dzikiego oregano na zatoki i przeziębienie >>

Dlaczego warto stosować olejek z oregano?

Stosowanie olejku z oregano jest korzystne z wielu powodów. W sezonie infekcyjnym (wiosna, jesień) wspiera odporność, zwalcza rozwijające się infekcje górnych dróg oddechowych i zmniejsza reakcje zapalne organizmu. Niektóre badania sugerują, że wspomaga też trawienie poprzez zwiększenie produkcji enzymów trawiennych i redukcję stanów zapalnych w układzie pokarmowym. Olejek z oregano może być również używany do płukania ust – jako środek antybakteryjny zapobiegający stanom zapalnym dziąseł. Warto jednak pamiętać, że należy go stosować ostrożnie i zgodnie z zaleceniami, ponieważ w nadmiarze i/lub przy nieodpowiednim rozcieńczeniu jest drażniący dla skóry i błon śluzowych. 

Czy oregano jest zdrowe i bezpieczne? Tak. Umiejętnie stosowany olejek z oregano jest skuteczny, zdrowy i bezpieczny. Można go stosować u dzieci i osób starszych, dostosowując oczywiście odpowiednio dawkę i sposób aplikowania. U dzieci należy uważnie obserwować reakcje przy pierwszej styczności z olejkiem, ale te środki ostrożności dotyczą tak naprawdę każdej substancji, z którą dziecko styka się po raz pierwszy.

Olejek z oregano… Aby “nie dać się chorobie”

Regularne stosowanie olejku z oregano pomaga na zatoki, wzmacnia układ oddechowy i odpornościowy. Jak aplikować olejek? W początkowym okresie przede wszystkim ostrożnie. 

• Aromaterapia olejkiem – dyfuzor i kilka kropli olejku z oregano potrafią zdziałać cuda. To najlepsza metoda aplikacji olejków eterycznych dla osób rozpoczynających dopiero swoją przygodę z naturoterapią. 
• Miejscowa aplikacja – zewnętrzne stosowanie olejku z dzikiego oregano wymaga rozcieńczenia go w określonym nośniku. Może nim być przykładowo olej kokosowy, z pestek winogron lub oliwa z oliwek. Mniej więcej 6 kropli olejku należy wymieszać z 30 ml wybranej bazy (nośnika) i tak przygotowaną mieszankę można delikatnie wmasować w skórę. Pamiętajmy, że maksymalne, bezpieczne stężenie oregano na skórę to około 1,1%.
  
• Płukanki do ust – dodanie kilku kropli rozcieńczonego olejku do szklanki wody (lub mieszanki spirytusu i wody w proporcji 1:3) pozwala stworzyć płukankę, którą można z powodzeniem wykorzystać do odświeżenia oraz delikatnej dezynfekcji ust. Płynu nie należy stosować w nadmiarze, ponieważ może podrażnić błony śluzowe. 

Niezależnie od wybranej formy i drogi podania olejku, zawsze trzeba zachować umiar i nie przekraczać zalecanych stężeń ani ilości. Więcej wcale nie oznacza w tym przypadku lepiej. I tutaj uwaga podczas zakupów! W sprzedaży możemy znaleźć roztwór olejku gotowy do użycia, którego stężenie wynosi przeciętnie 5-20%. Używając po kilka kropli (4-6) takiego olejku do masażu krzywdy sobie nie zrobimy. Możemy jednak nabyć także czysty 100% olejek z oregano, którego działanie jest nieporównanie silniejsze! Jest on skoncentrowany i bardzo wydajny, ponieważ ilością wystarczającą dla dorosłego człowieka są zazwyczaj 1-2 krople!

Jak najlepiej stosować olejek z oregano, aby wesprzeć swoje zdrowie?

Po olejek z dzikiego oregano najczęściej sięgamy w sezonie infekcyjnym. Wtedy oprócz wspomnianych płukanek, miejscowego stosowania olejku oraz aromaterapii doskonale sprawdzają się także inhalacje.

Inhalacja pary olejku zmieszanego z gorącą wodą pozwala na pozbycie się uciążliwych objawów przeziębienia na dłuższy czas. Inhalację należy przeprowadzić, zakrywając głowę ręcznikiem i pochylając się nad naczyniem. Takie aromatyczne, kilku- lub kilkunastominutowe sesje można robić nawet codziennie.

Szczególną ostrożność w trakcie inhalacji i aromaterapii muszą zachować osoby cierpiące na obturacyjną chorobę płuc oraz astmatycy. Olejku nie powinno się stosować przy przyjmowaniu leków cukrzycowych, jak również w przypadku zaburzonych funkcji krzepliwości krwi. Nie zaleca się tego także kobietom ciężarnym i karmiącym. Działanie drażniące czystego olejku z oregano jest niezaprzeczalne, ale niestety wciąż brakuje wiarygodnych badań na temat wpływu inhalowanego olejku na układ oddechowy. Możliwe jest również wystąpienie alergii kontaktowej. U zdrowej osoby stężenie olejku 0,5 do 1% nie powinno jednak wywołać żadnych podrażnień. Toksyczność olejku z dzikiego oregano jest niewielka, a działania niepożądane wynikają głównie z niewłaściwego stosowania olejku oraz podrażnienia błon śluzowych i skóry.

WAŻNE – do zapamiętania!
Mimo że oregano jest zdrowe, a olejek z oregano ma tak wiele dobroczynnych właściwości, NIE ZALECA SIĘ stosowania go przez kobiety w ciąży i matki karmiące. Osoby chorujące na choroby przewlekłe (cukrzyca, choroby hematologiczne i inne) oraz przyjmujące na stałe leki muszą natomiast stosowanie olejku oregano (szczególnie w formie doustnej) skonsultować ze swoimi lekarzami. Nie sięga się również po olejek w sytuacji, gdy w perspektywie kilku bądź kilkunastu dni czeka nas zabieg lub operacja albo nawet zwykła wizyta u stomatologa.
Decydując się na zakup olejku z oregano na odporność, zatoki czy inne dolegliwości, warto nabyć taki produkt u sprawdzonego zielarza lub aromaterapeuty, którzy oferują wysokiej jakości, w 100% naturalne olejki eteryczne. Te z wysoką zawartością karwakrolu są zwykle droższe, ale i skuteczniejsze w działaniu.
Należy zwracać uwagę na stężenie olejku z oregano, który jest tak zwanym gorącym olejkiem (drażniącym skórę i błony śluzowe). Takie produkty ZAWSZE wymagają rozcieńczenia przed ich zastosowaniem.

Dowiedz się więcej o stosowaniu olejków eterycznych w ciąży >>

***

Zobacz też, jak wykorzystać olejek z dzikiego oregano w codziennej pielęgnacji zdrowia >>

Źródła:

1. Haiying, C., Chenghui, Z., Changzhu, L., & Lin, L. (2019). Antibacterial mechanism of oregano essential oil. Industrial Crops and Products, 139. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2019.111498
2. Kobylińska, A. (2016). Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze ekstraktów roślinnych oraz ich zastosowanie w stomatologii – przegląd piśmiennictwa. Stomatologia Współczesna, 23, 54-57.
3. Nurzyńska-Wierdak, R. (2012). Common oregano (Origanum vulgare L.) – wild-growing and cultivated medicinal plant. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 22(4).
4. Pałczyński, C., Majak, P., & Kuna, P. (2015). Naturalny związek fenolowy – karwakrol: droga do odkrycia panaceum. Alergia, 65(3), 50-55.
5. Singletary, K. (2010). Oregano: Overview of the Literature on Health Benefits. Nutrition Today, 45(3), 129-138. https://doi.org/10.1097/nt.0b013e3181dec789
6. Suska, O., Turkot, O., & Sikorska-Zimny, K. (2020). Oregano – właściwości i wykorzystanie przez ludzi. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 2(4).
7. Szymańczuk, E. H., Lipińska, E., & Grzegrzółka, O. (2012). Ocena aktywności przeciwbakteryjnej oregano (Origanum vulgare L.). Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 45(3), 308-314.
8. Teixeira, B., Marques, A., Ramos, C., Serrano, C., Matos, O., Neng, N.R., Nogueira, J.M.F., Saraiva, J.A. and Nunes, M.L. (2013), Chemical composition and bioactivity of different oregano (Origanum vulgare) extracts and essential oil. Journal of the Science of Food and Agriculture, 93: 2707-2714. https://doi.org/10.1002/jsfa.6089