Lebiodka majeranek

Opis - Lebiodka majeranek

Lebiodka majeranek (znana także jako majeranek ogrodowy lub słodki majeranek) to wieloletnia roślina z rodziny jasnotowatych, która naturalnie występuje w regionie śródziemnomorskim i północno-wschodniej Afryce. W chłodniejszych klimatach, takich jak Polska, uprawiana jest zazwyczaj jako roślina jednoroczna. Obecnie majeranek jest powszechnie uprawiany w Europie, Ameryce Północnej i Azji. Preferuje stanowiska słoneczne i ciepłe, a najlepiej rośnie na dobrze przepuszczalnych, piaszczystych glebach. Majeranek osiąga wysokość do 60 cm, a jego łodygi są wzniesione, czterokanciaste, lekko owłosione, a w dolnej części często drewniejące. Liście są drobne, owalne, szarozielone, pokryte delikatnym meszkiem i charakteryzują się przyjemnym, korzennym aromatem. Od czerwca do września roślina wydaje drobne, białe lub bladoróżowe kwiaty, które zebrane są w kłosowate kwiatostany na szczytach pędów. Owocem majeranku jest rozłupnia, dzieląca się na cztery niełupki.

Historia - Lebiodka majeranek

Majeranek, znany od starożytności, pochodzi prawdopodobnie z regionu śródziemnomorskiego i Azji Mniejszej. Ciekawym jest, że często nie był wyróżniany jako osobne zioło, a traktowano go jako łagodniejszą wersję oregano. Starożytni Grecy nazywali majeranek amarakon, ponieważ wiązali go z mitem o młodym cypryjskim perfumiarzu Amarakusie, synu mitycznego króla Kinyrasa. Legenda mówi, że chłopak, upadając z naczyniem wonnych olejków, został przemieniony w roślinę, która od tej pory miała symbolizować miłość i szczęście. W ten sposób podzielił los swojej siostry, Smyrny, która została zmieniona w mirrę. Majeranek przypisywano bogini Afrodycie, dzięki czemu stał się symbolem miłości i harmonii. Ten mit może wskazywać na to, że majeranek już wtedy doceniano za swój ciepły i ziołowy aromat – Cypr wówczas był głównym producentem perfum, a na wyspie (z której pochodzi Afrodyta) uprawiano głównie rośliny będące pod patronatem bogini miłości i seksualności.

W starożytnym Rzymie majeranek był znany jako „zioło szczęścia” i wierzono, że jego regularne stosowanie może przedłużać życie. Roślina ta zajmowała ważne miejsce także w medycynie starożytnej – Dioskurydes opisał ją w swoim dziele De Materia Medica, a później znalazła się także w średniowiecznym zielniku mniszki Hildegardy z Bingen. Z kolei Hipokrates zalecał stosowanie majeranku jako środka antyseptycznego. W ceremoniach ślubnych w starożytnej Grecji i Rzymie majeranek, podobnie jak oregano, symbolizował radość i harmonię – używano go do tworzenia wianków ślubnych, które miały przynosić nowożeńcom pomyślność. Dopiero w średniowieczu, gdy kuchnia europejska zaczęła odróżniać subtelniejsze nuty smakowe, majeranek zaczął być wyraźniej rozpoznawany jako odmienny od oregano. W mitologii celtyckiej stał się również rośliną ochronną i wierzono, że posadzony przy grobach chroni przed nieszczęściem.

Właściwości - Lebiodka majeranek

1. Majeranek od wieków był wykorzystywany w tradycyjnej medycynie, a jednym z jego znanych zastosowań jest wspomaganie równowagi hormonalnej i regulacja cyklu menstruacyjnego. Przeprowadzono badanie pilotażowe (Haj-Husein et al. 2016), które miało na celu sprawdzenie wpływu naparów z majeranku na profil hormonalny u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS). Zakwalifikowano 25 kobiet, które zostały losowo przypisane do jednej z dwóch grup: grupa interwencyjna (napar z majeranku) liczyła 14 uczestniczek, a grupa placebo – 11 uczestniczek. Kobiety z obu grup przez miesiąc piły dwa razy dziennie napar: jedna grupa herbatę z majeranku, a druga placebo, które miało identyczny smak i wygląd, ale nie zawierało majeranku. Po czterech tygodniach kuracji, poziom DHEA-S (dehydroepiandrosteronu siarczanu), hormonu nadnerczowego, zmniejszył się średnio o 23%. DHEA-S jest często podwyższony u kobiet z PCOS, a jego obniżenie może pomóc w przywróceniu hormonalnej równowagi. Ponadto, poziom insuliny na czczo obniżył się o 13,6%, co wskazuje na poprawę wrażliwości organizmu na insulinę. Zmniejszenie poziomu insuliny ma kluczowe znaczenie, ponieważ insulinooporność jest częstym problemem u kobiet z PCOS. Choć wyniki tego badania są obiecujące, autorzy zaznaczają, że potrzebne są dalsze badania, by lepiej zrozumieć mechanizmy tych efektów i potwierdzić ich długoterminowe korzyści.
2. Działanie gastroprotekcyjne i przeciwwrzodowe majeranku zostało potwierdzone w badaniach (Al-Howiriny et al. 2009) na szczurach, w których ekstrakt etanolowy wykazał korzystny wpływ na błonę śluzową żołądka. Ekstrakt podawany w dawkach 250 i 500 mg/kg zmniejszał liczbę wrzodów oraz obniżał wydzielanie kwasu żołądkowego. Dodatkowo poprawiał zawartość ochronnego śluzu w ścianach żołądka oraz wspierał obecność grup sulfhydrylowych, które są ważne dla zdrowia błony śluzowej. Ekstrakt zmniejszał również stężenie malondialdehydu, który jest markerem uszkodzeń oksydacyjnych. Potwierdzono także, że majeranek ma działanie zapobiegające powstawaniu wrzodów, co zostało potwierdzone badaniem histopatologicznym.
3. Olejek eteryczny z majeranku wykazuje silne działanie przeciwdrobnoustrojowe, skutecznie hamując rozwój różnych bakterii i grzybów chorobotwórczych, takich jak Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Salmonella poona i różne dermatofity (Ramos et al. 2011; Deans & Svoboda, 1990). W porównaniu z wodnym ekstraktem z liści, olejek eteryczny okazał się znacznie bardziej efektywny, szczególnie w walce z bakteriami kwasu mlekowego oraz drożdżami (Charai et al. 1996). Właściwości te zaobserwowano również w przypadku wysuszonej. Co ciekawe, ekstrakty z majeranku przebadano in vitro pod kątem ich działania na kliniczne szczepy bakterii Helicobacter pylori i wykazano, że już niskie stężenia ekstraktu skutecznie hamują jej rozwój (Mahady et al. 2005). Sugeruje to, że majeranek może być skutecznym tradycyjnym środkiem wspomagającym leczenie problemów żołądkowych, takich jak niestrawność, zapalenie żołądka lub choroba wrzodowa, związanych z obecnością pylori.
4. Badanie Ramadan et al. (2013) przeprowadzone na szczurach sprawdziło kardioprotekcyjne działanie liści majeranku, zarówno w postaci proszku, jak i wodnego ekstraktu. Wykazano, że majeranek, zwłaszcza w wyższej dawce, skutecznie obniżał stres oksydacyjny w sercu, zapobiegał wyciekom kluczowych enzymów sercowych (takich jak CPK, CPK-MB, dehydrogenaza mleczanowa i aminotransferazy) oraz wzmacniał naturalne mechanizmy antyoksydacyjne organizmu. Ekstrakty z liści majeranku ograniczały również nadprodukcję szkodliwego tlenku azotu i procesy peroksydacji lipidów w tkance serca, co chroniło mięsień sercowy przed uszkodzeniami. Najsilniejsze efekty zaobserwowano przy stosowaniu wodnego ekstraktu, który redukował skutki zawału od 4,3% do 20,3%, w zależności od mierzonego parametru. Co ważne, zastosowane dawki były bezpieczne, a badacze wskazują na potencjalne zastosowanie majeranku w ochronie serca, szczególnie u osób narażonych na ryzyko zawału.
5. Olejek eteryczny z majeranku wykazuje silne działanie przeciwzapalne, głównie dzięki zawartości sabinenu i terpinolu. Te związki skutecznie wpływają na hamowanie produkcji kluczowych cząsteczek prozapalnych, takich jak TNFα, interleukiny 1β (IL-1β), IL-6 i IL-10. Dodatkowo, sabinen i terpineol blokują aktywność cyklooksygenazy 2 (COX-2) oraz hamują ekspresję genu NFκB, które odgrywają ważną rolę w procesach zapalnych (Arranz et al. 2015). Wskazuje to na potencjał majeranku jako naturalnej substancji przeciwzapalnej, która może być pomocna przy przewlekłych stanach zapalnych lub zapaleniach stawów.
6. Badania przeprowadzone przez Yazdanparast et al. (2008) wykazały, że ekstrakt z majeranku ma działanie przeciwpłytkowe, czyli pomaga zmniejszyć skłonność płytek krwi do przyklejania się do ścianek naczyń krwionośnych oraz do łączenia się z innymi płytkami. W rezultacie płytek krwi przyczepiało się o 40% mniej, a wydzielanie białek przez te komórki zmniejszyło się o 30%. Efekt ten może wynikać z obecności arbutyny – substancji, która hamuje łączenie się płytek, co może pomóc w zapobieganiu nadmiernej krzepliwości krwi.

Zastosowanie - Lebiodka majeranek

Skład chemiczny - Lebiodka majeranek

• olejek eteryczny (terpinen-4-ol, (z)-sabinol, octan linalilu, gamma-terpinen, α-terpineol, (e)-sabinol)
• triterpenoidy (kwas ursolowy)
• kwasy fenolowe (kwas kawowy, kwas ferulowy, kwas rozmarynowy, kwas chlorogenowy, kwas galusowy, kwas wanilinowy, kwas kumarynowy)
• związki fenolowe (metylorosmarynina, hydrochinon)
• glikozydy fenolowe (arbutyna, metylobutyna, witeksyna)
• flawonoidy (hesperetyna, katechina, kwercetyna, kempferol, naringenina, eriodiktyol, diosmetyna, luteolina, apigenina)
• glikozydy flawonoidowe (kempferol-3-O-glukozyd, kwercetyna-3-O-glukozyd, naringenina-O-heksozid, apigenina-glukuronid, rutyna, luteolina-7-O-β-glukuronid)
• fitosterole (sitosterol)
• kwasy tłuszczowe (kwas oleanolowy)
• witaminy (witamina A, witamina C)

Dawkowanie - Lebiodka majeranek

Bezpieczeństwo przy stosowaniu - Lebiodka majeranek