Czarnuszka siewna

Opis - Czarnuszka siewna

Czarnuszka to roślina jednoroczna z rodziny jaskrowatych. Czarnuszka osiąga wysokość od 20 do 60 cm. Ma smukłą, wzniesioną łodygę, która jest rozgałęziona i pokryta drobnymi, delikatnymi włoskami. Liście czarnuszki są pierzaste, głęboko wcięte, o jasnozielonym kolorze. Są złożone z wąskich segmentów, co nadaje im delikatny, lekko lśniący wygląd. Kwiaty pięciopłatkowe, zazwyczaj białe lub jasnoniebieskie, z ciemniejszymi, niebieskimi lub czarnymi pręcikami. Kwiaty rozwijają się w pojedynczych lub grupowych kwiatostanach na końcach łodyg. Owoce czarnuszki są torebkowate, o kształcie podobnym do niewielkich kapsułek, które po dojrzeniu pękają, uwalniając czarne, błyszczące nasiona. Te nasiona są znane jako czarnuszka siewna i są głównym surowcem pozyskiwanym z czarnuszki. Czarnuszka preferuje gleby dobrze przepuszczalne i słoneczne stanowiska. Rośnie dziko w regionach Środkowego Wschodu, ale jest również uprawiana w wielu krajach na całym świecie, w tym w Europie i Azji.

Historia - Czarnuszka siewna

Przypuszcza się, że wykorzystanie czarnuszki sięga ponad 3000 lat. Znana w wielu kulturach, czarnuszka ma szczególne miejsce w tradycjach ludów zamieszkujących Półwysep Arabski, gdzie ceniona jest za swoje właściwości zdrowotne. Chociaż znana była dużo wcześniej przez Egipcjan jako „złoto faraona”, a także Palestyńczyków (o czarnuszce wspomina Księga Izajasza), to swoją wielką sławę zyskała dopiero po śmierci proroka Muhammada. Jeden z towarzyszy proroka, Abu Hurayrah, przypisywał prorokowi takie słowa: „Używajcie tych czarnych nasionek regularnie, ponieważ są lekarstwem na każdą chorobę, z wyjątkiem śmierci” (Al-Bukhari). Ta tradycja przyczyniła się do szerokiego promowania czarnuszki wśród muzułmanów przez wieki, a w dzisiejszych czasach do co raz liczniejszych publikacji na jej temat.

Czarnuszka była również znana w starożytnej Grecji, gdzie nazywana była melanthion, co oznacza „małe czarne nasionko”. Stosowano ją w recepturach hipokratesowych, szczególnie dla kobiet, co wskazuje na jej znaczenie w medycynie tamtych czasów. Galen, w swoim dziele „O prostych lekach”, wymienia wiele zastosowań nasion czarnuszki, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, opisując jej właściwości jako znacząco rozgrzewające i osuszające. Jego metody stosowania czarnuszki, jak np. podawanie jej w podgrzanym kawałku lnu, by złagodzić objawy kataru lub bólu zatok, są zaskakująco zbieżne z współczesnymi praktykami ludowymi. W ciągu wieków różne kultury, w tym Arabowie, Żydzi, Hiszpanie i Afrykanie subsaharyjscy, wprowadzali własne doświadczenia i wiedzę na temat czarnuszki. Dzięki tym wpływom czarnuszka zyskała w wielu kręgach reputację „leku Proroka”, chociaż dzisiaj nie ma to już tak dużego znaczenia dla osób spoza kręgu kultury arabskiej.

Właściwości - Czarnuszka siewna

1. Czarnuszka wykazuje działanie łagodzące objawy sezonowego alergicznego nieżytu nosa. W badaniu Ansari et al. (2010) porównano skuteczność blokera receptorów leukotrienowych, montelukastu, z ekstraktem z nasion czarnuszki u pacjentów z alergicznym nieżytem nosa. Uczestnikami badania było 47 dorosłych osób, które wcześniej nie były leczone. Zostały one podzielone na dwie grupy: jedna przyjmowała 10 mg montelukastu dziennie, a druga 250 mg ekstraktu z czarnuszki przez dwa tygodnie. Wyniki wykazały, że zarówno montelukast, jak i czarnuszka znacząco redukowały objawy dzienne oraz związane z oczami. Należy jednak zauważyć, że montelukast działał z opóźnieniem w przypadku objawów nocnych i powodował niepożądane skutki, takie jak ból głowy, zawroty głowy oraz zgaga. Czarnuszka natomiast okazała się bezpieczna, nie wywołując poważnych działań niepożądanych. Wyniki tych badań sugerują, że czarnuszka może stanowić efektywną i bezpieczną alternatywę w leczeniu sezonowego alergicznego nieżytu nosa.
2. Badanie przeprowadzone przez Boskabady et al. (2007) zbadało wpływ czarnuszki na astmę, wykazując jej potencjalne działanie relaksacyjne i antyhistaminowe. Uczestniczyło w nim 29 dorosłych pacjentów z astmą, którzy zostali podzieleni na dwie grupy: jedną przyjmującą 15 mL/kg gotowanego ekstraktu z czarnuszki, a drugą placebo przez trzy miesiące. Rejestrowano objawy astmy, ich nasilenie oraz wyniki testów funkcji płuc na początku, po 45 dniach i na zakończenie badania. Pacjenci stosujący czarnuszkę zauważyli znaczną poprawę we wszystkich parametrach, w tym w częstotliwości objawów i duszności. Na ostatniej wizycie zaobserwowano dalszą poprawę w tych aspektach, a także zmniejszenie potrzeby stosowania inhalatorów i leków. Wyniki sugerują, że czarnuszka może mieć działanie profilaktyczne w leczeniu astmy, co otwiera drzwi do dalszych badań w tym zakresie.
3. Inne badanie kliniczne dotyczące ostrych zapaleń migdałków i gardła wykazało, że ekstrakt NSPN, zawierający Czarnuszkę siewną oraz Chanca piedra (Phyllanthus niruri), ma korzystny wpływ na łagodzenie objawów tej choroby (Dirjomuljono et al. 2008). Aż 200 pacjentów wzięło udział w podwójnie ślepym badaniu kontrolowanym placebo, trwającym 7 dni. Uczestnicy otrzymywali kapsułki NSPN, zawierające 360 mg ekstraktu z czarnuszki i 50 mg ekstraktu z Phyllanthus niruri, trzy razy dziennie przez 7 dni. Już 5-6 godzin po pierwszej dawce zaobserwowano znaczną ulgę w bólu gardła w grupie NSPN. Co więcej, pacjenci w tej grupie potrzebowali znacznie mniej dodatkowego leczenia przeciwbólowego (np. paracetamolu) w porównaniu do grupy placebo. Na koniec badania znacznie większy odsetek pacjentów z grupy NSPN zgłosił całkowite ustąpienie bólu gardła. Badanie potwierdziło znaczące korzyści ze stosowania ekstraktu NSPN w leczeniu ostrego zapalenia migdałków i gardła w porównaniu z placebo.
4. Różne ekstrakty z czarnuszki wykazują skuteczność przeciwbakteryjną przeciwko różnym szczepom bakterii gram-ujemnym i gram-dodatnim. W badaniach Hannan et al. (2008) najskuteczniejszymi ekstraktami z czarnuszki były te alkaloidowe i ekstrakty wodne. Izolaty gram-ujemne były bardziej podatne niż gram-dodatnie. Badano także działanie przeciwbakteryjne przeciwko klinicznym izolatom MRSA – wszystkie testowane szczepy okazały się wrażliwe na ekstrakt etanolowy z czarnuszki. W innym badaniu (Salem et al. 2010) zbadano działanie przeciwbakteryjne w połączeniu z terapią trójskładnikową w celu zahamowania Helicobacter pylori u pacjentów z niestrawnością bez wrzodów. Nasiona czarnuszki wykazały wysoką aktywność przeciwko pylori, porównywalną ze standardową terapią trójskładnikową.
5. Wodne ekstrakty z nasion czarnuszki wykazały także działanie przeciwgrzybicze, hamując rozwój kandydozy u myszy (Bita et al. 2012). Przeciwgrzybicze działanie eteru i tymochinonu z czarnuszki przetestowano w badaniu Aljabre et al. (2005) na ośmiu gatunkach dermatofitów, za pomocą metody dyfuzji w agarze. Ekstrakt eterowy z czarnuszki i tymochinon wykazały aktywność hamującą wobec szczepów grzybów. Wyniki sugerują potencjalne i skuteczne wykorzystanie czarnuszki w preparatach przeciwgrzybiczych. Inne badanie (Rogozhin et al. 2011) miało na celu sprawdzenie działania czarnuszki in vitro na kilku gatunkach drożdży powodujących psucie produktów mlecznych. Tymohydrochinon i tymochinon wykazały znaczną aktywność przeciwgrzybiczą.
6. Aktywność przeciwutleniająca i przeciwreumatyczna tymochinonu została sprawdzona na szczurach z zapaleniem stawów. Doustne podanie tymochinonu znacząco zmniejszyło poziom mediatorów prozapalnych oraz zwiększyło poziom cytokiny przeciwzapalnej IL-10 (Umar et al. 2012).
7. Sprawdzono także aktywność kardioprotekcyjną Badano działanie cząstek spalin na parametry sercowo-płucne u myszy oraz ochronne działanie tymochinonu (Nemmar et al. 2011). Cząstki spalin wywoływały ogólnoustrojowy stan zapalny. Wstępne podanie tymochinonu myszom zapobiegało obniżeniu ciśnienia krwi i wzrostowi liczby białych krwinek, które były spowodowane przez cząsteczki spalin. Tymochinon także zmniejszał ryzyko tworzenia się zakrzepów.
8. W badaniu El-Abhar et al. (2003) sprawdzono działanie gastroprotekcyjne W tym celu wykorzystano model uszkodzenia żołądka, aby sprawdzić, jak olej z czarnuszki i tymochinon wpływają na równowagę oksydacyjną w błonach słuzowych żołądka oraz na powstawanie zmian w jego strukturze. Podanie oleju z czarnuszki oraz tymochinonu znacząco zmniejszało szkodliwe skutki, przywracając równowagę w poziomach enzymów i substancji ochronnych. Wyniki wskazują, że obie te substancje mają działanie ochronne na żołądek, co może wynikać z ich zdolności do utrzymania odpowiedniej równowagi oksydacyjnej w błonie śluzowej.
9. Wodny ekstrakt z nasion czarnuszki został oceniony pod kątem działania hepatoprotekcyjnego u samców szczurów przeciwko hepatotoksyczności wywołanej czterochlorkiem węgla (Mohideen et al. 2003). Różne parametry biochemiczne zostały zbadane w celu określenia potencjału hepatoprotekcyjnego. Wodny ekstrakt wykazał znaczące działanie ochronne przeciw toksyczności wątroby, co potwierdza działanie hepatoprotekcyjne.
10. W badaniu Zaoui et al. (2002) sprawdzono, jak etanolowy ekstrakt z nasion czarnuszki wpływa na insulinę i metabolizm glukozy. Okazało się, że czarnuszka zwiększa wydzielanie insuliny w odpowiedzi na glukozę o ponad 35%, nie zmieniając jednocześnie wrażliwości na tę substancję. Ekstrakt z czarnuszki przyspieszał także namnażanie komórek produkujących insulinę. Co więcej, zwiększał podstawowy wychwyt glukozy o 55% w komórkach mięśniowych i aż o 400% w komórkach tłuszczowych. Wnioski z badania sugerują, że działanie przeciwcukrzycowe ekstraktu z nasion czarnuszki wynika z jego zdolności do stymulowania wydzielania insuliny oraz działania podobnego do insuliny.

Zastosowanie - Czarnuszka siewna

Skład chemiczny - Czarnuszka siewna

• terpeny i pochodne terpenów (tymochinon 30%-48%, tymohydrochinon, p-cymen 7%-15%, kawrakrol 6%-12%, 4-terpineol – 2%-7%, tymol, α-pinen)
• alkaloidy izochinolinowe i pirolowe (nigellicyna, nigellidyna)
• kwasy tłuszczowe (kwas linolowy 50%-60%, kwas oleinowy 20%, kwas dihomo-linolenowy 10%, kwas palmitynowy, kwas stearynowy)
• saponiny (alfa-hederyna, saponina glikozydalna)
• polifenole (melantyna, melantigenina)
• sterole (α-sitosterol 44%-54%, stigmasterol 6.57%-20.92%)
• cukry i związki węglowodanowe
• witaminy i minerały (miedź, fosfor, cynk, żelazo)
• garbniki

Dawkowanie - Czarnuszka siewna

Bezpieczeństwo przy stosowaniu - Czarnuszka siewna