Dzień dobry,

Dzisiaj wzięłam się do przygotowania zakwasu na żurek – mam nadzieje, że zakwas ten zagości u mnie nie tylko od święta. Lubię żurek, ale zazwyczaj robi go Babcia i sama nie muszę o nic zabiegać. Niemniej, własny zakwas to własny zakwas :-)

Chciałam Wam napisać jakie są różne sposoby przygotowywania takiego zakwasu, podam również ogólne wskazówki dla osób, które nigdy tego nie robiły. Oczywiście, znajdzie się przepis z którego korzystałam, jednak chciałabym,żeby ten post wyjaśnił jak się robi zakwas na żur i dlaczego akurat w taki sposób, tak,żeby każdy mógł przygotować go wedle własnych preferencji:)

Zapraszam!

Zakwas na żur – co to jest?

Zakwas na żurek to nic innego jak sfermentowana mąka z wodą i odrobiną przypraw. Znajdziemy w niej bakterie (głównie jakieś laktobakerie, czyli bakterie kwasu mlekowego) oraz trochę dzikich drożdży. Ponieważ każdy z nas jest wyjątkowy i ma wyjątkową kuchnię, dlatego bakterie mogą się różnić w zależności od tego, gdzie fermentujemy nasz zakwas :)

Jakiej mąki użyć do zakwasu na żur?

Zacznijmy od tego, że nie musimy używać mąki. Bakterie nie są wybredne: dadzą sobie radę na otrębach tak samo dobrze jak na mące. Jeśli chcemy nakarmić je otrębami, zazwyczaj parzy się otręby, pozwala się im nieco ostygnąć (do temperatury ludzkiego ciała) i dopiero potem zalewa się je wodą.  Można także mieszać mąkę z otrębami. Nie próbowałam, ale myślę, że zmielonymi płatkami np. owsianymi, też by się pożywiły:)

Ja używam mąki żytniej żurkowej, równie dobrze nada się mąka żytnia typu 2000, 1850 czy nawet 700. Chociaż moje bakterie niezbyt przepadają za tą ostatnią;)

Tradycyjnie robi się żurek z mąki żytniej, u Marji Disslowej spotkałam się także z żurkiem na mące jęczmiennej, natomiast teoretycznie wyjdzie na każdej grubo mielonej mące i też będzie kwaśny.

Zakwas można zrobić na przykład z otrębów lub mąki:

• pszennej
• owsianej
• jęczmiennej
• gryczanej
• ryżowej..

A co z przyprawami i piętką chleba?

Zacznijmy od piętki: piętka chleba na zakwasie na żur ma być po prostu kolejną pożywką dla bakterii. Tradycyjnie daje się jakieś kwaśne ciasto,ponieważ dodaje profilu smakowo-zapachowego, ale teoretycznie mógłby to być równie dobrze kawałeczek bułki. Nie zapominajmy,że drożdże i bakterie w chlebie zakwasowym i tak są martwe (upiekliśmy je w temperaturze ponad 200 stopni przecież) – tyle,że taki chlebek, jak wyżej, przyczynia się do smaku i przyspieszenia fermentacji (więcej pożywki dla bakterii)

Z przyprawami to już całkiem jest ciekawa sprawa.

Z mikrobiologicznego punktu widzenia dodawanie przypraw do żurki nie ma większego sensu: chcemy stworzyć przyjazne, kwaśne środowisko dla bakterii fermentacyjnych. Przyprawy, zwłaszcza czosnek, mają właściwości antybakteryjne,więc teoretycznie, dodawanie ich do zakwasu na żurek spowalnia proces fermentacji.

Niemniej, poprawia smak, zaś bakterie są dość niezłe i sobie poradzą: byle, czosnku nie dawać zbyt dużo.

Jakie ratio mąki i wody?

Podaje się różne proporcje. Te, na które najczęściej się natknęłam to 1 część wody na 1 część mąki lub 2 części wody na 1 częś mąki. Można robić oczywiście „na oko”. Mówiłam już, że bakterie nie wybrzydzają?:)

Co potem z zakwasem na żur?

Zakwas odstawiamy w ciepłe miejsce na kilka dni, od czasu do czasu mieszamy. Jeśli zaczyna pachnieć kwasem, jest gotów.

Jeśli zamiast tego śmierdzi, to znaczy, że prawdopodobnie spleśniał: dlatego ważne jest, żeby zawsze wlewać wszystko do porządnie wymytych słoiczków i opłukanych słoiczków, używać czystych łyżeczek etc.

Fermentację gotowego żurku możemy spowolnić, wkładając go do lodówki. Niektórzy pasteryzują gotowy żurek.

Przed zrobieniem zakwasu cały zakwas mieszamy, wlewamy do gorącej wody i doprawiamy. Ale to już temat na następny wpis:)

Mój przepis na zakwas na żur.

A oto mój przepis na zakwas na żur. Podaję w częściach, tak, żeby każdy mógł sobie łatwo przygotować – ja użyłam 300 g mąki i 900 g wody

• 1 objętościowo część mąki żytniej, żurkowej /edycja: jeśli wyjdzie Wam za gęste (to może być kwestia rodzaju mąki i tego jak absorbuje wodę), można spokojnie rozcieńczyć)
• 2 objętościowo  części wody
• jeden ząbek czosnku, lekko rozgnieciony
• kilka ziarenek ziela angielskiego (można dodać też np. liść laurowy, kolendrę etc.)
• kawałeczek chleba na zakwasie,  ze skórką (opcjonalnie)

Przygotowanie:

Wszystkie składniki wkładamy do czystego słoika, mieszamy.

Można lekko przykryć ściereczką lub zakrętką (byle dochodziło powietrze), odstawiamy na minimum dwa dni, od czasu do czasu mieszamy – kiedy zacznie wydzielać kwaśny zapach, jest gotowy.

Zakwas na żurek wlewamy bezpośrednio do wody z przyprawami (cały, trzeba wszytko zamieszać)

Można przechowywać go w lodówce, aby opóźnić fermentację. Można również zapasteryzować zakwas.

To tyle,

Chciałabym napisać „smacznego”, ale przecież to jeszcze nie żurek!:)